گزارش، خشک کنان کشکان

به گزارش یسکافه، لرستان کشکان به این راحتی ها فراموش شدنی نیست و به اجبار باید آنرا هرازچندگاه در خاطر با خاطره های سراپا تلخش یاد کرد.
هر زمان نامی از این سرکش به میان می آید خاطره بازی ویرانی هایش دل هزاران و اگر اغراق نباشد میلیونها نفر به درد می آید.
مگر می شود خروار خروار گل ولای های خشم کشکان را در ۹۸ که عیدی فروردینش به مردم پلدختر بود از ذهن ها پاک شود یا پدری که پاره تن خویش را مقابل دیدگانش امواج خروشان این رودخانه با خود برد و…
جای سیلی سهمگین کشکان هنوز هم بر صورت پلدختر پاک نشده که باردیگر قهرش را با بی آبی و خشک شدن به مردم نشان داده است.
مگر می شود کشکانی که در سیلاب ۹۸ دبی اش به ۳۰۰۰ مترمکعب در ثانیه رسید هم اکنون آب در بساط نداشته باشد و کسی باور نمی کند کشکان با آب، سر ناسازگاری آغاز کرده است.
رودخانه­ ی کشکان با مساحتی معادل ۹۲۷۶ کیلومتر مربع، حدود یک سوم از استان لرستان را در بر می ­گیرد و شهرستان­ های خرم­ آباد، چگنی، الشتر، پلدختر و بخش­ هایی از کوهدشت و نورآباد هم در حوضه­ این رودخانه قرار دارند.

به گزارش یسکافه به نقل از ایسنا، از بین رودخانه های دائمی لرستان، ­ کشکان تأثیرگذارترین رودخانه بر کشاورزی و دامپروری استان بوده و اقتصاد بیشتر از نیمی از جمعیت این منطقه به نحوی متأثر از آب این حوضه ی آبریز و سرشاخه های آن است.
متاسفانه اینروزها شاهد کشت بی رویه و بیش از حد محصول آب بری به نام برنج در بالادست کشکانی هستیم که با ادامه داشتن این روند خشک شدن این رودخانه دور از ذهن نیست.
خشکیدگی این رودخانه که از سرشاخه های کرخه بوده به واسطه ی کشت های آب دوست نه تنها بر لرستان بلکه بر کل منطقه تاثیر سوء خویش را می گذارد و باید فکری اساسی دراین زمینه صورت گیرد.
در این خصوص علی عزیزی یکی از کشاورزان شهرستان معمولان به ایسنا می گوید: چرا هر سال ما باید دغدغه ی تأمین آب برای زمینهای خویش را داشته باشیم و استرس زیادی به خانواده هایمان وارد شود.
وی با اعلان اینکه بارها و بارها مبحث کم آبی بیش از اندازه کشکان در تابستان و مشکلات بوجودآمده را به مسؤلان گفته ایم، افزود: کشت برنج در بالادست این رودخانه سبب شده شاهد باشیم در بعضی نقاط موتورتلمبه های کشاورزان و دامداران به گِل برسد و این مورد بسیار نگران کننده است و باید اقدام اساسی صورت گیرد.

مسئولان لرستان تا دیر نشده برای کشکان چاره بیندیشند
این کشاورز صحبت هایش را این چنین ادامه داد که سیل ۹۸ رودخانه کشکان خسارات جبران ناپذیری به کشاورزی و در کل اقتصاد شهرستان های معمولان و پلدختر وارد کرد و هم اکنون هم باید نگران و غصه ‎دار کم آبی و خشک شدن آن باشیم.
عزیزی خطاب به مسؤلان اظهار داشت: بسیاری از کشاورزان منطقه موقع برداشت محصولشان فرا رسیده و اگر آب به زمین هایشان نرسد بطور قطع خسارات زیادی را متحمل خواهند شد و انتظار داریم تا دیر نشده مسؤلان فکر و چاره اساسی برای کشکان بیندیشند.
وی ادامه داد: کشاورز هم اکنون به هر طریق به دنبال آبیاری زمینهای کشاورزی خود بوده و اگر آبی نباشد و یا کمبودی حس گردد بطور قطع مشکلات اجتماعی زیادی بوجود خواهد آمد.

این کشاورز معمولانی با تأکید بر این که تنها دغدغه ی ما باید تولید محصولات کشاورزی باکیفیت باشد نه تأمین آب، تصریح کرد: نرسیدن آب به اراضی کشاورزی و باغی در سالهای قبل در بعضی شهرستان های استان سبب درگیری کشاورزان برخی مناطق استان شده بود.
کم آبی و احتمال خشک شدن رودخانه کشکان بعنوان اصلی ترین منبع آبیاری درختان انجیر شهرستان های پلدختر و معمولان، زنگ خطر نابودی این ثروت ملی و استانی را به صدا در آورده است.
مهدی پیری یکی دیگر از باغداران منطقه که فارغ التحصیل رشته باغبانی هم بوده به ایسنا می گوید: شهرستان پل دختر بعنوان قطب تولید انجیر سیاه در ایران، حدود ۹۲ درصد تولید محصول انجیر سیاه در لرستان را به خود مختص کرده است.
وی ادامه داد: حدود ۳۳ درصد کل انجیر سیاه کشور در این شهرستان تولید می شود و بیشتر از ۶۰۰۰ نفر از این محل ارتزاق می کنند.

خشک شدن کشکان نابودی قطب بزرگ تولید انجیر کشور را به همراه دارد
پیری خاطرنشان کرد: خشک شدن رودخانه کشکان به مفهوم نابودی درختان انجیر شهرستان پل دختر، قطب بزرگ تولید کشور بوده و به عبارتی بیکاری حدود ۶ هزار نفر از کشاورزانی که معیشت زندگی شان از این محل تأمین می شود.

این باغدار افزود: متأسفانه الان این رودخانه به سبب برداشت بی رویه و کشت محصولات آب دوست در بالادست در معرض تهدید قرار داشته و آب آن کم شده است و هر روز کمتر می شود.
وی با اعلان اینکه اگر این روند ادامه داشته باشد بدون شک کشکان خشک خواهد شد، اظهار نمود: باید این وضعیت مدیریت شود و چاره ای برای این مورد اندیشید، متولی این امر شرکت آب منطقه ای استان است که باید سریعا اقدام نماید.
این دانش آموخته رشته کشاورزی در ارتباط با نتایج ناشی از بحران آبی رودخانه کشکان بر زندگی و معیشت مردم، اظهار داشت: با عنایت به اینکه تمرکز جمعیت ۶۵ درصدی کشاورز و دامپرور بخش کرخه نشین لرستان بخصوص شهرستان های خرم آباد، چگنی، الشتر و پلدختر در حاشیه رودخانه کشکان و سرشاخه های آن قرار دارد و این قشر عظیم از راه آب این رودخانه ارتزاق می کنند، خشک شدن رودخانه کشکان، علاوه بر فاجعه ی زیست محیطی، آمار بیکاری را در لرستان به ‎طور قابل ملاحظه ای می افزاید و فقر و مهاجرت و درگیری و نزاع و مشکلات امنیتی و تبعات بعدی را به دنبال دارد.
نبود و یا مناسب نبودن راهکارهای مقابله با محصولات آب دوستی همچون برنج و خلأ قانونی برای پیشگیری از کشت آن که منجر به برداشت بی رویه از آب رودخانه کشکان شده سبب شده بزرگ ترین قطب انجیر سیاه در کشور گرفتار مشکلات گسترده ای شود.
در این رابطه محمد ناظری فرماندار شهرستان معمولان در گفتگو با ایسنا اظهار داشت: انجیرستان ها و تاکستان های شهرستان معمولان از راه رودخانه کشکان آبیاری می شوند.

مدیریت صورت نگیرد اساسا با چالش بزرگی مواجه خواهیم شد
وی افزود: اقتصاد کشاورزی شهرستان بر اساس این دو محصول است و با وضعیت فعلی کشکان اگر مدیریت صورت نگیرد اساسا با چالش بزرگی مواجه خواهیم شد.
ناظری افزود: هیچگونه مدیریتی در بحث الگوی کشت در بالادست این رودخانه صورت نمی گیرد و بطور قطع دبی آب آن در شهریورماه و مهرماه بسیار کمتر خواهد شد.

فرماندار شهرستان معمولان خاطرنشان کرد: برداشت های بی رویه در بالادست کشکان سبب شده حق آبه شهرستان معمولان و پایین دست آن در پلدختر رعایت نشود.
ناظری خطاب به مسؤلان شرکت آب منطقه ای و جهاد کشاورزی اظهار داشت: بحث تغییر الگوی کشت بالا دست رودخانه کشکان باید انجام و کشت های جایگزین برای کشاورزان در نظر گرفته شود.
این مسئول اضافه کرد: این تغییر الگوی کشت باید طوری صورت گیرد که اقتصاد کشاورزی کشاورزان را پویا کند.
وی در مورد این که آیا اقداماتی در مورد پیشگیری از کشت محصولات آب دوست در بالادست انجام شده یا نه بیان نمود: در بحث مدیریت منابع آب در شهرستان معمولان عملاً ما نمی توانیم هیچ کاری انجام دهیم و باید این کار در شهرستان چگنی و خرم آباد رخ دهد.

اقتصاد کشاورزی رونق داشته باشد نه با کشت محصولات آبدوست
فرماندار شهرستان معمولان اظهار داشت: ما هم معتقدیم کشاورزی و اقتصاد آن باید برای مردم منطقه رونق داشته باشد ولی نه با کشت محصولات آبدوست.
ناظری تصریح کرد: در شهرستان فعلا مدیریت آب به انجام می رسد ولی اگر دبی کشکان کمتر شود اساسا به مشکل و تنش آبی بر خواهیم خورد.
وی ادامه داد: اساسا با نگاه فعلی و برداشت بی رویه از کشکان اساسا در شهریور و مهرماه با مشکل اساسی مواجه خواهیم شد و نباید به هیچ وجه اجازه دهیم رودخانه کشکان به مرحله خشکی برسد.
برداشت های بی رویه از کشکان و مشکلات بوجودآمده در این رابطه برای باغداران شهرستان معمولان در همین ابتدای فصل برداشت انجیر استاندار لرستان را بر آن داشت که خود شخصا به میان این باغداران رفته و پای درد و دل آنها بنشیند.
ابوطالب شفقت اظهار داشت: مشکلات باغداران انجیر منطقه زیودار شهرستان معمولان برای افزایش و توسعه این محصول برطرف شود.
وی اظهار نمود: یک هزار و ۲۰۰ هکتار باغ انجیر در این منطقه وجود دارد که در زمان برداشت نیروی انسانی بی شماری را مشغول می کند.

انضباط آب در این منطقه مطلوب نیست
شفقت اظهار داشت: انارستان سیاب، سیب بروجرد، انجیرستان زیودار معمولان، نخود دلفان از محصولات مرغوب لرستان بوده که در کشور و حتی سطح بین الملل زبانزد است.
وی ادامه داد: انضباط آب در این منطقه مطلوب نمی باشد و امیدواریم با کمک مردم محلی ساماندهی گردد تا از هدررفت آب جلوگیری شود.
مدیر ارشد لرستان افزود: ایجاد حداقل ۳۵ میلیون مترمکعب حوضچه آب منطقه را پوشش می دهد تا مشکل کمبود آب به باغات انجیر برطرف شود.
استاندار لرستان اظهار داشت: همینطور کوشش برای مرتفع ساختن مشکلات جاده دسترسی بین باغات با تأمین اعتبار لازم ضروریست و برای توسعه اشتغال منطقه انجیرستان ایجاد سردخانه باید اقدامات لازم صورت گیرد.
شفقت اضافه کرد: در چارچوب توسعه نگاه کشاورزی برای افزایش صادرات انجیر به مناطق مختلف کشور ایجاد تعاونی توسط مردم محلی ضروریست که باید همدلی و همراهی بین باغداران صورت گیرد.
نتایج ناشی از بحران آبی رودخانه کشکان بر زندگی و معیشت مردم تا جائیست که نماینده مردم پلدختر در مجلس شورای اسلامی هم به این مورد واکنش نشان داد و خواهان اقدام عملی مسؤلان در این رابطه شد.
سید حمیدرضا کاظمی در گفتگو با ایسنا با اعلان اینکه زندگی مردم معمولان، ویسیان، پلدختر و چگنی به کشکان بستگی دارد از این رودخانه بعنوان تاریخ منطقه یاد کرد و اظهار داشت: متاسفانه دستگاههای ذی ربط الگوی کشت برای بالا دست این رودخانه تعریف نمی کنند که این مهم سبب از رمق افتادن و به وجود آمدن مشکلات زیاد برای این رودخانه شده است.
وی افزود: رودخانه کشکان چند سال پی در پی خشک می شود که علت آن هم کشت بی رویه برنج در بالادست است.

کشت بی رویه برنج در بالا دست اقتصاد مردم در پایین دست را به مخاطره انداخته است
کاظمی خاطرنشان کرد: در زمینهای بالا دست دستگاه مکانیکی گذاشته و جلوی آب را مسدود و به داخل زمین ها منحرف کردند در حالیکه سرچشمه رودخانه است و زمانیکه مسدود شوند آبی به پایین دست نمی آید.
وی با اعلان اینکه کشت بی رویه برنج در بالا دست کشت های پایین دست همانند باغات انجیر و صیفی جات مردم معمولان و پلدختر که زندگی و اقتصاد آنها بشمار می رود را به مخاطره انداخته است، افزود: ۸۰ هزار نفر مردم معمولان و پلدختر که در پایین دست زندگی می کنند از رودخانه کشکان حقی دارند.
نماینده مردم پلدختر در مجلس شورای اسلامی افزود: زمانیکه یک موضوعی به یک نفر ضرر و زیان وارد کرده دادستان در شهر احساس مسئولیت می کند، جایی که ضرر و زیان به ۸۰ هزار نفر بوده و به منظور زندگی ۸۰ هزار نفر مشکل به وجود می آید هم این دادستان است که باید ورود کند.
وی بیان نمود: کسی که ۵۰ سال پیش باغ انجیر خویش را در حاشیه رودخانه کشکان راه اندازی کرده حقش بیشتر از کسی است که می خواهد در یک مقطع کوتاه محصول آبدوستی مانند برنج بکارد و باغ ۵۰ ساله خشک شود.
کاظمی خاطرنشان کرد: توقع داریم دستگاههای ذی ربط مانند استانداری و آب منطقه ای با حمایت دستگاه قضایی فکری به حال بالادست کنند که جلوی خشک شدن رودخانه کشکانی که درحال بی رمق شدن است را حداقل به خاطر محیط زیست این منطقه بگیرند.
نماینده مردم پلدختر در مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: همه می دانیم زیست چقدر از آبزیان در کنار این رودخانه شکل می گیرد ولی هم اکنون بی رمق شده و درحال خشکیدن است و هیچ برنامه مشخصی برای پیشگیری از این اتفاق فعلاً نیست.
وی افزود: دیگر دستگاه ها مانند محیط زیست باید ورود کرده و پیگیری کند و نگذارند این شرایط بحرانی برای رودخانه کشکان به وجود بیاید.
کاظمی با اشاره به اینکه علاوه بر بغل جاده اصلی حتی در بستر رودخانه کشکان هم مبادرت به کاشت برنج کرده اند، بیان نمود: سؤال اینست چرا اجازه داده شده در بستر رودخانه و یک متری جاده اصلی برنج کاری شود.

داشتن الگوی کشت یکی از موضوعات بسیار مهمی است می تواند نجاتگر رودخانه کشکان باشد موضوعی که عضو هیئت علمی و استادیار دانشگاه لرستان هم بر آن صحه می گذارد و خواهان اجرایی شدن آن توسط مسؤلان ذیربط استان شد.
دکتر خسرو عزیزی به ایسنا اظهار داشت: آب مایع حیات، آبادانی و توسعه است و اگر نباشد اساسا آبادانی و توسعه تحت شعاع قرار می گیرد.
عزیزی با اعلان اینکه در مورد کشکان چالش های زیادی وجود دارد، اظهار نمود: مردم پلدختر در تابستان با کمبود شدید دبی آب این رودخانه مواجه بوده و در زمستان هم مشکل سیل را تجربه می کنند.

کشاورزان برای تغییر الگوی کشت توسط مسئولین ترغیب نمی شوند
این استادیار دانشگاه لرستان با تأکید بر این که باید چاره ی اساسی برای رودخانه کشکان توسط مسئولین اندیشیده شود، اظهار نمود: متاسفانه در بحث الگوی کشت و سیستم های کشت در استان توجه خاصی صورت نمی گیرد.
وی ادامه داد: کشاورزان هم جهت کشت محصولات کم آبدوست و تغییر الگوی کشت توسط مسئولین ترغیب نمی شوند، باید برای کشاورزان انگیزه به وجود آورد انگیزه های همچون خرید تضمینی و یا خرید با قیمت مناسب.
عضو هیئت علمی دانشگاه لرستان خاطرنشان کرد: اگر هزاران بار همایش و سمینار برگزار گردد ولی کشاورز بفهمد که الگوی کشت برایش درآمد آنچنانی ندارد اساسا سمت آن نمی رود و باید طرح عملیاتی در این خصوص داشته باشیم.
عزیزی با اذعان به این که آب و رودخانه کشکان هر سال چالش های خاص خویش را برای مردم منطقه داشته و دارد، اظهار داشت: هم اکنون هیچگونه تناسبی بین الگوی کشت و میزان نهاده تولید آب وجود ندارد.
استادیار دانشگاه لرستان از آب بعنوان محدود کننده ترین عامل تولید یاد کرد و با اعلان اینکه الگوی کشت ما اختیاری است و به سلیقه کشاورز بوده و باید حق را هم به آن داد، اضافه کرد: مدیریت ما در بحث آب مشکل دارد چون که آب چرخه خاص خویش را دارد.
وی با اذعان به این که زنگ خطر تغییر اقلیم جدی بوده، کشکان و رفع مشکلات آنرا نیازمند همت عمومی و مدیریتی دانست و اشاره کرد: باید سیاست های وزارت جهاد کشاورزی به سمت تغییر الگوی کشت در استان هایی همچون لرستان رود.

عزیزی بیان نمود: ما با قوه قهریه نمی توانیم جلوی کشت محصولات آب دوستی همچون برنج را در بالادست کشکان بگیریم و با کشاورزان برخورد نماییم.
این عضو هیئت علمی دانشگاه لرستان اظهار داشت: مردم زیادی در حاشیه رودخانه کشکان زندگی می کنند و اگر خشک شود تبعات جبران ناپذیر به همراه دارد زندگی مردم این مناطق به کشکان بستگی دارد و لازم است اصلاح الگوی کشت بعنوان اولویت اساسی جهاد کشاورزی مد نظر قرار گیرد.
یکی از مواردی که در مورد کشت محصولات آب دوستی همچون برنج در بالادست رودخانه کشکان در این سال ها مطرح می شود این بوده که چرا اقدامات بازدارنده و اساسی در مورد برخورد با موتور تلمبه های غیر مجاز در طول مسیر آن انجام نشده و یا اگر هم بوده تأثیر آنچنانی نداشته است.
در این رابطه داریوش حسن نژاد مدیرعامل شرکت آب منطقه ای لرستان به ایسنا می گوید: متوسط دبی اندازه گیری شده رودخانه های استان در تیرماه سال آبی جاری نسبت به متوسط تیرماه طول دوره آماری حدود ۲۹ درصد کاهش داشته اند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای لرستان اظهار داشت: در حوضه آبریز کرخه متوسط دبی اندازه گیری شده رودخانه های سرشاخه کرخه در استان در تیرماه سال آبی جاری نسبت به تیرماه طول دوره آماری حدود ۱۹ درصد کم شده است.

کاهش حدود ۵۷ درصدی دبی رودخانه کشکان
این مسئول اظهار داشت: دبی رودخانه کشکان در محل پلدختر در تیرماه سالجاری حدود ۷.۳ مترمکعب برثانیه بوده که نسبت به بلندمدت (۱۷ مترمکعب برثانیه) حدود ۵۷ درصد کاهش داشته است.
خشک شدن آب رودخانه کشکان مستقیماً به برداشت های بیش از اندازه در بالا دست آن بر می گردد.
وی ادامه داد: هرچه در بالا دست آب بیشتری از سرشاخه های کشکان برداشت شود اساسا بر میزان آبدهی آن در پایین در تأثیر منفی می گذارد.
حسن نژاد اظهار داشت: متاسفانه در راه رودخانه کشکان موتور تلمبه های زیادی است که برداشت های غیر مجازی هم دارند و ما هم برخوردهای خویش را داریم.

کشت برنج در بالا دست رودخانه افزایش قابل ملاحظه ای داشته است
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای لرستان تصریح کرد: کشت برنج یکی از کشت های ممنوعه در استانهای غیر شمالی بوده ولی متاسفانه شاهد می باشیم این محصول و کشت آن در استان لرستان روز به روز درحال ترویج است و در نتیجه شاهد می باشیم آب رودخانه کشکان روز به روز درحال کاهش است.
وی افزود: متاسفانه شاهد می باشیم کشت برنج در مناطقی از بالا دست این رودخانه نسبت به سال قبل افزایش چشم گیر داشته است و این مورد اساسا تأثیر منفی در میزان آب کشکان خواهد گذاشت.
این مسئول افزود: با عنایت به وضعیت کشکان سال قبل اجازه کشت برنج آنچنانی ما ندادیم.
وی با اعلان اینکه مجانی کردن تعرفه برق موتور تلمبه های کشاورزی سبب شده میزان برداشت آب در رودخانه کشکان زیادتر شود، خاطرنشان کرد: این تعرفه و مجانی کردن آن سبب شده به صورت همزمان صاحبان این موتورها مبادرت به برداشت کرده و متاسفانه آب زیادی از این رودخانه برداشت می شود و باید تجدید نظری در این رابطه توسط وزارت نیرو صورت گیرد.
این مسئول اظهار داشت: مدیریت کردن منابع آب صرفا در ارتباط با شرکت آب منطقه ای نیست، در بحث مدیریت منابع آب ۱۷ تا ۱۸ دستگاه دخیل هستند و همه باید کمک کنند این مدیریت صورت گیرد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای لرستان بیان نمود: تا زمانی اصلاح الگو کشت صورت نگیرد نمی توان مدیریت درستی از منابع داشته باشیم، توسعه باغات همچون انجیر و تاکستان ها هم بر رودخانه کشکان تأثیر گذاشته است و این در حالیست که میزان منابع آبی منطقه بسیار پایین است و باید با متخلفان برخورد شود.

خشک شدن رودخانه کشکان وقوع فاجعه زیست محیطی در این رودخانه را به همراه دارد موضوعی که سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ شاهد آن بودیم و این دفعه مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان نسبت به این امر به مسؤلان ذیربط اخطار داد.
علی سالاروند در گفتگو با ایسنا اظهار داشت: باید دو منبع تأمین کننده بالا دست رودخانه کشکان یعنی سد ایوشان و دعا و الشتر حقابه زیست محیطی را خویش را به پایین دست بدهند.
وی افزود: اگر حتی حقابه زیست محیطی پایین دست تحقق پیدا کند ولی مدیریت صورت نگیرد و موتور مجاز، غیرمجاز و میزان برداشت مدیریت نشود اساسا بلای سالهای قبل یعنی خشک شدن رودخانه کشکان بود بر سرمان خواهد آمد.

مدیریت آب کشکان بر عهده شرکت آب منطقه ای است
این مسئول با تأکید بر این که مدیریت آب کشکان بر عهده شرکت آب منطقه ای است، اظهار نمود: متاسفانه زمانیکه برداشت ها در بالا دست بسیار فراتر می شود پایین دست دیگر حقابه ای برایش باقی نمی ماند و نمی تواند از آن استفاده نماید.
سالاروند افزود: باید حقابه برای زیستمندان وجود داشته و از آن طرف هم حق استفاده برای پایین دست هم وجود باشد، هیچ فرقی بین کشاورز بالا دست و پایین دست وجود ندارد و هر دو حق دارند از رودخانه کشکان بهره گیرند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان اظهار نمود: صاحبان موتورهای مجاز به حق خود قائل باشند و کشت های آبدوست انجام ندهند برخی مواقع شاهد می باشیم اینقدر در راه کشکان بی برنامگی و سوء مدیریت وجود دارد هر کس هرچه دلش می خواهد می کارد و سبب می شود آب به پایین دست به هیچ عنوان نرسد.
وی خاطرنشان کرد: کل مسیر رودخانه کشکان باید مدیریت شود و به شکلی حکمرانی درستی در بحث آب صورت گیرد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان با تأکید بر این که خطر زیست محیطی در رودخانه کشکان را بشدت احساس می نماییم، خاطرنشان کرد: اگر حق آبه های زیست محیطی تحقق پیدا نکنند و جهاد کشاورزی هم مدیریت کشت های آببر و حذف آنها را در دستور کار قرار ندهد بطور قطع شاهد چالش خواهیم بود.

سالاروند با اعلان اینکه حق آبه های زمان ترسالی هم هم اکنون وجود دارد، تصریح کرد: در کنار این هم موتورهای سیار چالش های زیادی را ایجاد کرده است. اگر خشکی کشکان صورت گیرد خسارت جبران ناپذیری به زیستمندان و موجودات آن وارد خواهد شد که قابل ارزش گذاری نخواهد بود.
وی اظهار داشت: از هم اکنون هم هم اخطار می دهیم اگر سوء مدیریت ببینیم و شاهد مدیریت هوشمندانه نباشیم اساسا به مراجع قضایی شکایت خواهیم کرد و از حق و حقوق محیط زیستی به هیچ عنوان نمی گذریم.
حساسیت مبحث و خطر خشک شدن این رودخانه به حدی بالا بوده که معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای لرستان هم چاره اصلی و حیاتی کار را تغییر الگوی کشت می داند.
احمد گودرزی در گفتگو با ایسنا اظهار داشت: رودخانه کشکان برای نخستین بار در سال ۱۴۰۰ خشک شد و شدیدترین خشکی را شاهد بودیم و متاسفانه در سال ۱۴۰۱ هم این اتفاق رخ داد.

توسعه کشت آب دهی کشکان را کم کرده است
وی افزود: خوشبختانه در سال ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ این رودخانه مهم لرستان خشک نشده ولی آبدهی آن کم شده و علت اصلی آن بحث توسعه کشت است.
گودرزی در مورد کشت برنج در بالا دست این رودخانه اظهار نمود: قبلاً در این مناطق کشت برنجی نداشتیم ولی هم اکنون متاسفانه شاهد می باشیم سطح بسیار زیادی از اراضی بالادست به کشت این محصول اختصاص یافته و طبیعتاً این مورد بر کشکان هم تأثیر گذاشته است.
این معاون شرکت آب منطقه لرستان در پاسخ به این که نقش این شرکت در پیشگیری از کشت برنج در بالا دست رودخانه کشکان چه بوده، اظهار نمود: ما سالانه یک سری اقدامات را در این جهت انجام می دهیم ولی حقیقت اینست که کار بین دستگاهی صورت گیرد و مجموعه ای از دستگاه ها باید در این رابطه همکاری لازم را داشته باشند.
گودرزی اضافه کرد: در سال ۱۴۰۰ که بحث خشکی کشکان را شاهد بودیم در بالا دست مبادرت به جمع آوری موتور تلمبه های غیر مجاز کردیم ولی متاسفانه هم اکنون شاهد می باشیم مردم با بهره گیری از موتورهای سیار مبادرت به آبیاری کشت های انجام شده همچون برنج می کنند.
این مسئول اظهار داشت: مردم در این رابطه مقصر نیستند چون که دنبال معیشت خود هستند ولی وابستگی کشاورزی پایین دست به آب رودخانه کشکان بیشتر از پیش شده و چاره اصلی و حیاتی کار تغییر الگوی کشت است.
وی خاطرنشان کرد: ما کشتی به اسم برنج در استان لرستان نداشته ایم و هم اکنون هم باید مدیریت و برنامه ریزی اساسی در این رابطه صورت گیرد و سریعاً کشت جایگزینی با درآمد بالا برای مردم در نظر گرفته شود.
این معاون شرکت آب منطقه ای لرستان با اعلان اینکه جهاد کشاورزی باید الگوی کشت را به مردم عرضه نماید، افزود: کشاورزان پایین دست رودخانه کشکان حق دارند از این آب بهره گیرند و نباید فقط برای بالا دست باشد.

ممنوعیت روی کاغذ دردی را دوا نمی کند
گودرزی تصریح کرد: کاری نکنیم کشکان خشک شود چون که کشاورزی و حتی آب شرب پلدختر و چگنی به این رودخانه بستگی دارد و اگر خشک شود اساسا مشکلات زیادی به وجود خواهد آمد.
این معاون شرکت آب منطقه لرستان در پاسخ به این پرسش که کشت برنج در بالا دست رودخانه کشکان با طرح سازگاری با کم آبی منافات دارد خاطرنشان کرد: ما در سال ۱۴۰۰ یعنی شروع این طرح آنرا ابلاغ و ممنوعیت کشت برنج را در استان ابلاغ و مصوب کردیم ولی ممنوعیت روی کاغذ دردی را دوا نمی نماید. باید برنامه ریزی بلندمدتی در این رابطه صورت گیرد و کشاورزان را مجاب به اصلاح الگوی کشت کرد چون که منابع آبی لرستان به هیچ وجه جوابگوی کشت برنج نیست.
برخلاف صحبت های انجام شده در مورد پیشگیری از کشت بی رویه ی برنج در لرستان، معاون سازمان جهاد کشاورزی لرستان می گوید این که باید کشت فقط در استانهای شمالی باشد تصمیم عادلانه ای نیست.
جهانبخش دولتشاه به ایسنا اظهار داشت: سازمان جهاد کشاورزی لرستان در جهت اجرای طرح الگوی کشت اقدامات فراوانی در استان انجام داده است.
وی افزود: به جهت اینکه از بارش ها استفاده بهینه داشته باشیم و آب های سطحی را مدیریت نماییم کشت بهاره را در بعضی شهرستان ها به سمت پاییزی سوق داده ایم.
دولتشاه اظهار نمود: این اتفاق در کوهدشت انجام شد و خوشبختانه کشاورزان شهرستان راضی بودند و از آن سو هم میزان آب استفاده شده در کشت پاییزه به مراتب کمتر از کشت بهاره بود.

درآمد بالای محصول برنج مانع اجرای اصلاح الگوی کشت
وی در مورد این که چرا الگوی کشت توسط سازمان جهاد کشاورزی لرستان در بالا دست رودخانه کشکان انجام نشده است، اظهار نمود: کشت برنج به لحاظ اقتصادی برای کشاورزان به صرفه است و کشاورزان در بالادست رغبت زیادی برای کشت آن دارند.
این معاون سازمان جهاد کشاورزی لرستان خاطرنشان کرد: یکی از عواملی که تا هم اکنون سبب شده الگوی کشت در این بالا دست انجام نشود درآمد بالای محصول برنج برای کشاورزان است.
دولتشاه صحبت هایش را ادامه داد و اظهار داشت: باوجود این مورد سال قبل اقدامات خوبی در جهت بحث اصلاح الگوی کشت در بالادست کشکان انجام شد به طوریکه در بیرانشهر حجم کشت خیلی کم شد.
این معاون سازمان جهاد کشاورزی لرستان در پاسخ به این پرسش که پس متولی برخورد با کشت بی رویه برنج در بالا دست کشکان چه دستگاهی است، خاطرنشان کرد: سازمان جهاد کشاورزی متولی امنیت غذایی کشاورزی و تولید است.

متولی برخورد با متخلفان، شرکت آب منطقه ای است
وی افزود: در بحث بهره برداری از آب و منابع آبی مطابق قانون متولی شرکت آب منطقه ای بوده و برخورد با کشاورزانی که در بالا دست مبادرت به کشت برنج می کنند با مسؤلان این شرکت است.
دولتشاه تصریح کرد: متاسفانه شاهد می باشیم موتور تلمبه های غیر مجاز زیادی در بالا دست کشکان وجود داشته که مبادرت به برداشت بی رویه آب می کنند و کسی هم با آنها برخورد نمی کند.
این مسئول در مورد این که کشت برنج در لرستان برخلاف طرح سازگاری با کم آبی است، اظهار داشت: این تصمیم که فقط کشت برنج در استانهای شمالی صورت گیرد تصمیم عادلانه ای نیست.
معاون سازمان جهاد کشاورزی لرستان خاطرنشان کرد: لرستان با داشتن منابع آبی مناسب نباید از کشت محصولاتی با صرفه اقتصادی بالا محروم باشد ولی در کل سازمان جهاد کشاورزی لرستان خویش را ملزم به اجرای مصوبات شورای حفاظت منابع آب می داند و این آمادگی را داریم که در کنار سایر دستگاه ها در بحث پیشگیری از کشت محصولات آبدوست در بالا دست رودخانه کشکان انجام وظیفه نماییم.
با توجه به این که منابع آبی لرستان جوابگوی کشت برنج نیست پس چرا شاهد کشت بی رویه ی آن هستیم سوالی بود که از عضو کمیسیون کشاورزی مجلس و رئیس مجمع نمایندگان لرستان پرسیدیم و هادی هاشمی نیا اظهار داشت: باید قبل از کشت تدابیر لازم در این رابطه صورت گیرد.
وی در گفتگو با ایسنا بیان نمود: در اصل مدیریت آب بر عهده شرکت آب منطقه ای است و باید طوری مدیریت منابع آب را داشته باشد که در مناطقی همچون کشکان مشکل به وجود نیاید.
نماینده ی مردم خرم آباد و چگنی در مجلس شورای اسلامی اضافه کرد: پاسخگوی اصلی این مورد پیش آمده هم باید شرکت آب منطقه ای باشد. نباید به هیچ وجه مردم منطقه حاشیه رودخانه کشکان صدمه بینند.
هاشمی نیا اضافه کرد: جهاد کشاورزی باید در بحث ترویج الگوی کشت و اصلاح آن عالی تر عمل کند اگر کشت های آببر نداشته باشیم به هیچ وجه با مشکلاتی مانند خطر خشک شدن رودخانه کشکان مواجه نخواهیم شد.

سازمان جهاد کشاورزی اشتباه کرده است
رئیس مجمع نمایندگان لرستان در مورد این که در حاشیه رودخانه کشکان و بالا دست آن کشت برنج صورت گرفته است، خاطرنشان کرد: این محصول آبدوست بوده و آب زیادی مصرف می کند و باید جلوی کشت آن گرفته شود باید قبل از کشت تدابیر لازم در این رابطه صورت گیرد و نه هم اکنون که کشت سبز را شاهد می باشیم و به هیچ وجه نمی توان در این رابطه هم اکنون کاری کرد.
این نماینده مجلس اظهار داشت: جهاد کشاورزی موظف است پیش از کشت به کشاورزان در مورد این محصول و آببر بودن آن تذکر دهد و در این رابطه اشتباه کرده است و کاری کرده که سطح این کشت در استان بیش از اندازه باشد.
وی بیان نمود: باید جلوی کشت برنج در بالا دست رودخانه های استان همچون کشکان گرفته شود و این مهم تا آن زمان که سدهای استان راه اندازی می شوند باید رعایت شود و پس از آن میتوان کشت برنج را توسعه داد.

آنچه که پیداست رودخانه ی کشکان دیگر ظرفیت توسعه ندارد و باید از تعریف پروژه های جدید بر روی آن خودداری کرد و جهاد کشاورزی و آب منطقه ای با مهندسی ارزش و متناسب با ظرفیت موجود رودخانه و آب به هنگام، با اجرای برنامه های کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت و جلب مشارکت بهره برداران و کشاورزان، کم آبی آنرا در آینده کنترل و مدیریت کند.