راهبردهای مراکز درمان ناباروری برای افزایش شانس موفقیت IVF

به گزارش یسکافه بیشتر از دو دهه است که خدمات درمان ناباروری با استفاده از تکنولوژی های جدید تولیدمثلی به زوج های نابارور کشور عرضه می شود و در این سال ها مراکز درمان ناباروری کشور همپای مراکز ممتاز جهان در توسعه تکنولوژی های جدید درمان ناباروری و افزایش بهره وری آنها پیش رفته اند.
به گزارش یسکافه به نقل از ایسنا، گفته می شود شانس موفقیت در هر سیکل IVF یا میکرواینجکشن حدود ۳۰ تا ۴۰درصد است اما مراکز پیشرفته درمان ناباروری می کوشند تا با بهره گیری از روش ها و فناوری های روز جهان، شانس حاملگی در روش های کمک باروری را بالا برند.
دکتر سمیه کاظم نژاد_ جنین شناس، دراین زمینه اظهار داشت: موفقیت آی وی اف یا میکرواینجکشن به عوامل گوناگونی بستگی دارد. همانگونه که می دانید جنین حاصل لقاح تخمک و اسپرم است. در آی وی اف تخمک و اسپرم ها در محیط کشت آزمایشگاهی کنار هم قرار داده می شوند تا یکی از اسپرم ها به داخل تخمک نفوذ کند و لقاح صورت گیرد اما در روش میکرواینجکشن که روشی پیشرفته تر است و در اکثر مراکز ممتاز، همچون مرکز ابن سینا انجام می شود، اسپرم به صورت مستقیم به داخل سیتوپلاسم تخمک تزریق می شود. از تعاریفی که بیان شد مشخص می شود که تعداد و کیفیت تخمک، تعداد و کیفیت اسپرم، وضعیت کیفی آزمایشگاه جنین شناسی و همینطور تبحر و تجربه جنین شناس و همکارانش در موفقیت میکرواینجکشن تعیین کننده اند.
وی به عوامل مؤثر بر تعداد و کیفیت تخمک اشاره نمود و توضیح داد: در سیکل میکرواینجکشن، هرچه تعداد تخمک ها بیشتر و کیفیت تخمک ها بهتر باشد، به طبع شانس تشکیل جنین های بیشتر و با کیفیت تر افزایش می یابد. اما گاهی خانم تخمک های کمی دارد و یا کیفیت تخمک ها پایین است. همچون مهم ترین عوامل مؤثر در کاهش تعداد و کیفیت تخمک سن خانم است. با افزایش سن به صورت طبیعی ذخیره تخمدان کاهش پیدا می کند و تخمک ها کیفیت خویش را از دست می دهند. سبک زندگی، تغذیه و استرس های محیطی هم همچون عوامل تأثیرگذار بر تعداد و کیفیت تخمک اند. افزون بر این ها، در بعضی از خانم ها پاسخ تخمدان ها به داروهای تحریک تخمک گذاری ضعیف است.
این جنین شناس در ادامه، اضافه کرد: لازم است به این نکته اشاره کنم که به صورت طبیعی در هر سیکل فقط یک تخمک آزاد می شود. ازاین رو وقتی زوجی در سیکل آی وی اف یا میکرواینجکشن قرار می گیرند لازم است داروهای تحریک تخمک گذاری برای خانم تجویز شود تا عملکرد تخمدان ها افزایش یابد و تعداد بیشتری تخمک آزاد شود تا جنین های بیشتری تشکیل گردد. در بعضی خانم ها تخمدان ها به این داروها پاسخ نمی دهند و حتی بعد از تجویز دُزهای بالای دارو، یا تعداد تخمک بسیار کم و باکیفیت پایین به دست می آید یا اصلا تخمکی به دست نمی آید. این پاسخ ضعیف تخمدان ها به داروهای محرک تخمدان می تواند ناشی از شرایط جسمی خانم، عوامل ژنتیکی و یا علل ناشناخته باشد.
عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا وضعیت اسپرم را از دیگر عوامل مؤثر بر موفقیت آی وی اف یا میکرواینجکشن دانست و بیان نمود: نیمی از جنین حاصل اسپرم است و بدیهی است که کمیت و کیفیت اسپرم هم در تعداد و کیفیت جنین تعیین کننده است. در سیکل آی وی اف یا میکرواینجکشن هرچه تعداد کمتری اسپرم در دسترس باشد و هرچه کیفیت اسپرم ها کمتر باشد، شانس موفقیت کاهش پیدا می کند. عوامل گوناگونی بر وضعیت اسپرم مؤثرند، همچون افزایش سن، سبک زندگی، عوامل شغلی و عوامل محیطی. این عوامل هم بر تعداد و شاخصهای کلی اسپرم اثرگذارند و هم بر شاخص شکست کروموزومی اسپرم (DFI) که بالا بودن آن هم احتمال بروز شکست آی وی اف یا میکرواینجکشن را بیشتر می کند و هم احتمال بروز سقط مکرر را.
وی ادامه داد: یکی دیگر از عوامل مؤثر بر موفقیت آی وی اف یا میکرواینجکشن شرایط کشت جنین است. وقتی اسپرم و تخمک به روش میکرواینجکشن لقاح داده می شود، باید در داخل محیط کشت استاندارد و با کیفیت قرار داده شود و مراحل رشد و تقسیم سلولی آن به دقت پایش شود. ازاین رو وجود یک آزمایشگاه جنین شناسی با استانداردها و کنترل کیفی بالا برای موفقیت آی وی اف یا میکرواینجکشن ضروری می باشد. همچنین، تکنیک های انتخاب و انتقال جنین هم بسیار مهم و تعیین کننده اند.
در ادامه، عضو هیئت علمی پژوهشگاه ابن سینا درباره راه های کمک به افزایش بهره وری و کارایی روش های کمک باروری، توضیح داد: ما در مرکز درمان ناباروری ابن سینا همپای مراکز ممتاز جهان تلاش می نماییم همه عوامل مؤثر بر موفقیت میکرواینجکشن را بهبود ببخشیم تا در نهایت با تشکیل دادن، کشت، پایش رشد، انتخاب و انتقال جنین مناسب و با کیفیت شانس موفقیت را افزایش دهیم.
وی فناوری نوین و منحصربفرد سلول درمانی با بهره گیری از سلول های بنیادی خون قاعدگی را یکی از راهکارهای افزایش تعداد و کیفیت تخمک دانست و اظهار داشت: کاربرد سلول درمانی در درمان ناباروری از حوزه های جدید و مورد توجه در جهان است. هم اکنون بعضی از کشورهای اروپایی به صورت مشترک پروژه هایی در این عرصه تعریف و اجرا کرده اند. این پروژه ها بر کاربرد سلول های بنیادی مغز استخوان متمرکزند اما ایران تنها کشور جهان است که در زمینه کاربرد سلول های بنیادی خون قاعدگی در درمان ناباروری درحال فعالیت است. ما در پژوهشگاه و مرکز درمان ناباروری ابن سینا حدود ۱۱ سال پیش این پروژه را آغاز کردیم، کارآزمایی بالینی فاز یک و دو (ایمنی و اثربخشی) انجام شده و الان در فاز سوم کارآزمایی بالینی قرار داریم. در این پروژه ما سلول های بنیادی خون قاعدگی را به تخمدان های خانم هایی که گرفتار کاهش شدید ذخیره تخمدان و پاسخ ضعیف تخمدان ها به داروهای تحریک تخمک گذاری بودند، تزریق کردیم. شانس موفقیت درمان در این خانم ها در حالت عادی در تمام پروتکل ها حداکثر 10 درصد است اما ما توانستیم با بهره گیری از سلول درمانی، تعداد و کیفیت تخمک در این خانم ها را افزایش دهیم و در نتیجه شانس موفقیت را به حدود 40 درصد ارتقاء دهیم.
این جنین شناس درباره راهکارهای بهبود تعداد و کیفیت اسپرم توضیح داد: ما در پژوهشگاه و مرکز درمان ناباروری ابن سینا، به موازات مراکز معتبر جهان در تلاش هستیم که از روش میکروفلوئیدی برای انتخاب و جداسازی اسپرم های با کیفیت تر و با DNA سالم تر استفاده نمائیم تا با گزینش اسپرم های مناسب تر، به جنین های با کیفیت تری دست یابیم. در زمینه کاربرد سلول های بنیادی در مردان مبتلا به آزواسپرمی و الیگواسپرمی هم طرح هایی تدوین شده است و امیدواریم همچون طرح کاربرد سلول های بنیادی خون قاعدگی در درمان ناباروری زنان، این پروژه هم موفقیت آمیز باشد. در جهان هم مطالعاتی دراین زمینه در حال انجام می باشد که البته فعلاً در فاز حیوانی قرار دارد.
وی با اشاره به کاربرد فناوری تایم لپس در ارتقاء کشت و انتخاب جنین، اظهار داشت: در حالت عادی جنین بعد از انتقال در محیطی به نام انکوباتور قرار می گیرد که Co2 و دمای مناسب برای رشد جنین در آن به دقت شبیه سازی شده است. بعد از آن ما هر روزه روند رشد و تقسیم سلولی جنین را کنترل می نماییم تا بتوانیم جنین با کیفیت و دارای شکل ظاهری مناسب را انتخاب نماییم. فناوری تایم لپس یک روش تصویربرداری پیشرفته است و لحظه به لحظه مراحل رشد جنین را ثبت می کند. بدین ترتیب ما می توانیم رشد جنین را در ساعات و روزهای مختلف ببینیم و بررسی نماییم و اگر حتی اختلال کوچکی در یکی از مراحل رشد جنین وجود داشت، آنرا کنار بگذاریم. استفاده از این فنآوری برای زوج هایی که گرفتار شکست مکرر آی وی اف یا سقط مکرر (به ویژه سقط بعد از آی وی اف) می شوند و شک به عامل جنینی در بروز این وضعیت وجود دارد، مفید می باشد. همچنین، استفاده از تایم لپس برای زوج هایی که سن شان بالا است و احتمال بروز آناپلوئیدی یا ناهنجاری ژنتیکی در جنین هایشان بیشتر است، می تواند به انتخاب جنین های با کیفیت تر و سالم تر کمک نماید.
بنابراعلام مرکز درمان ناباروری ابن سینا، او در آخر تصریح کرد: خوشبختانه ایران در زمینه درمان ناباروری یکی از قطب های منطقه و حتی جهان است و مرکز ابن سینا همواره پذیرای زوج های خیلی از کشورهای منطقه و حتی اروپا و آمریکا بوده است. در زمینه روش ها و فناوری های افزایش دهنده موفقیت درمان ناباروری هم می توانیم باافتخار بگوییم که نه تنها همپای جهان، بلکه در مواردی همچون سلول درمانی با بهره گیری از سلول های بنیادی خون قاعدگی جلوتر از جهان درحال حرکت و پیشرفتیم و زوج های عزیز نابارور می توانند تمام خدمات درمان ناباروری را با بالاترین کیفیت و استانداردها و به روزترین روش ها و تجهیزات در مرکز درمان ناباروری ابن سینا دریافت نمایند.

منبع: yescafe.ir