چه افرادی دز تقویت کننده واکسن کووید-۱۹ دریافت می کنند؟

خراسان رضوی دز سوم واکسن، یک دز واکسن اضافی است که برای تقویت سیستم ایمنی بدن مورد نیاز است. این دز به بدن در محافظت بهتر از بیماریها کمک می نماید. خیلی از واکسن های معمول برای دستیابی به ایمنی بهتر به بالای یک تزریق نیاز دارد. بعنوان مثال واکسن سرخک، اوریون، سرخجه یا MMR نیاز به 2 تزریق دارد.

در تعدادی از افراد ممکنست برای مقابله با عفونت بعد از یک دز محافظت کامل ایجاد نشود؛ بدین سبب دز دوم تجویز می شود تا اطمینان حاصل شود که حدودا همه افرادی که واکسینه شده اند، از حفاظت کامل برخوردار می باشند. واکسن های دیگر مانند دیفتری، کزاز، سیاه سرفه یا واکسن سه گانه(DTaP) نیز نیاز به تزریق دز دوم واکسن دارد؛ به این علت که محافظت با گذشت زمان از بین می رود و دز تقویت کننده به افزایش مجدد سطح ایمنی کمک می نماید. زمان تزریق دز تقویت کننده متفاوت می باشد. تعدادی از واکسن ها هفته ها یا ماه ها بعد از نخستین تزریق نیاز به تزریق تقویت کننده دارد. دز تقویت کننده واکسن های MMR و DTaP سال ها بعد از نخستین تزریق است.

با گسترش ویروس کرونا، مشخص شد که این ویروس می تواند تغییر و انواع جدیدی بوجود آورد که مسری تر یا کشنده تر باشد. این جهش ها می تواند نسبت به آنتی بادی هایی که از دزهای اولیه واکسن ایجاد شده، کمتر پاسخگو باشد؛ بدین سبب ممکنست در آینده نیاز به یک دز تقویت کننده وجود داشته باشد تا مطمئن شویم که از حفاظت کافی برخوردار هستیم اما هم اکنون سازمان غذا و دارو ایالات متحده(FDA) پیشنهاد می دهد افرادی که کاملا واکسینه شده اند، از حفاظت کافی در مقابل این ویروس برخوردار می باشند و هر فردی که هنوز واکسن کووید-۱۹ دریافت نکرده، باید برای محافظت از خود و دیگران واکسینه شود.

واکسن های کووید -۱۹ با تحریک سیستم ایمنی بدن با تولید آنتی بادی های از فرد در مقابل ویروس کرونا محافظت می کند اما انتظار می رود سطح ایمنی با گذشت زمان کم شود. اگر آنتی بادی های کافی برای محافظت کامل از فرد وجود نداشته باشد یا اگر نوع خاصی از آنتی بادی ها تحت تاثیر قرار نگیرد، فرد در خطر مبتلاشدن به بیماری قرار خواهد گرفت.

اکنون که انواع مختلفی از ویروس کرونا وجود دارد، حفظ سطح ایمنی بسیار مهم می باشد. اینجا همان جایی است که تقویت کننده ها ممکنست در آن نقش داشته باشد؛ در این شرایط تزریق تقویت کننده احیانا مشابه واکسن اصلی یا کمی متفاوت از آن خواهد بود تا انواع جدید ویروس را هدف قرار دهد.

همچنین ممکنست واکسن کووید-۱۹یک واکسن سالانه مانند واکسن آنفلوآنزا شود. تزریق سالانه می تواند ایمنی ما را در مقابل انواع جهش های جدید بهینه و موثر نگاه دارد اما همه این موارد بستگی به نحوه تغییر و واکنش ویروس به واکسن های فعلی و مدت زمان محافظت در طول زمان دارد.

واکسن های فایزر و مدرنا در جلوگیری از بیماریهای شدید و کاهش مرگ ومیر بسیار موثر است. همین طور در صورت نیاز به تقویت کننده می توان واکسن ها را به آسانی بروزرسانی کرد تا انواع جدید را پوشش دهد. علت این مساله نیز قابلیت فناوری است که برای ساخت نمونه های جدید واکسن به نام mRNA استفاده شده است و احیانا دزهای تقویت کننده آن نیز شبیه واکسن های آنفلوآنزای فصلی خواهد بود و شرکتها نیازی به آزمایش بالینی بزرگ در هر زمان ندارند.

در حال حاضر دانشمندان یک پروسه دشوار را دنبال می کنند تا تعیین کنند که به تزریق تقویت کننده نیاز است یا خیر؛ این بررسی شامل ارزیابی داده های کارآزمایی بالینی، داده های آزمایشگاهی و فراتر از آنست.

آیا تزریق دز سوم واکسن غیرعادی است؟

بسیاری از واکسن هایی که در دوران کودکی دریافت می شود برای محافظت کامل حداقل به سه دز تزریق نیاز دارد. برنامه های تزریق هر دز واکسن توسط متخصصان تعیین می شود. این مساله برای اطمینان از این است که در صورت افزایش ریسک مبتلاشدن به بیماری، بطور مطلوب از افراد محافظت گردد.

در حال حاضر تنها برای ۲ واکسن مجاز فایزر و مدرنا دز سوم را پیش بینی کرده اند. جانسون و جانسون تنها یک دز واکسن تزریق می کند اما این شرکت درحال بررسی احتمال استفاده از دز تقویت کننده است.

دز سوم چه زمانی تزریق می شود؟

واکسن فایزر ۶ ماه بعد از واکسیناسیون محافظت قوی به وجود می آورد. متخصصان درحال بررسی داده ها هستند تا مشخص شود این حفاظت تا چه مدت دوام خواهد داشت. بنا بر این ممکنست در مقاطعی یک دز تقویت کننده از این واکسن لازم باشد. افرادی که سال قبل در آزمایش فاز یک شرکت کردند، دز سوم واکسن را ۶ تا ۱۲ ماه از تاریخ دریافت هر ۲ تزریق اولیه دریافت خواهند کرد.

واکسن مدرنا نیز حداقل ۶ ماه بعد از هر ۲ تزریق محافظت قوی ایجاد می کند؛ در صورتیکه ممکنست در مقابل برخی جهش ها ایمنی به وجود آمده کم شود. این شرکت برای افرادی که در آزمایش های قبلی شرکت کرده اند، امکان دریافت دز سوم، آن هم نصف دز را فراهم نموده است. آنان همین طور چند گزینه جدید همچون تقویت کننده هایی با هدف گیری انواع خاص را آزمایش می کنند.

البته بتازگی پژوهشگران آمریکایی اعلام نمودند همه افراد باید هشت ماه بعد از تزریق دز دوم، دز سوم را دریافت نمایند تا مصونیت آنان در مقابل کروناویروس تضمین شود.

چرا دز تقویت کننده برای همه سفارش نمی شود؟

در حالی که ایمنی ناشی از واکسن ممکنست برای همیشه دوام نیاورد، معین نیست که چه زمانی به تقویت کننده نیاز است.

در حال حاضر با تشویق همه به دریافت واکسن های مجاز کووید-۱۹ حافظه ایمنی قوی در مقابل ویروس کرونا ایجاد می شود. این واکسن به سلول های بی(B) سیستم ایمنی بدن می آموزد که در صورت قرار گرفتن در معرض ویروس آنتی بادی تولید نماید. پژوهشگران سطوح بالایی از سلول های حافظه بی را در غدد لنفاوی افراد واکسینه شده با واکسن فایزر به مدت حداقل ۱۲ هفته بعد از تزریق واکسن شناسایی کرده اند.

نتایج مطالعات نشان می دهد واکسن های مجاز کووید-۱۹ همچنان به محافظت در مقابل گونه های جدید ویروس کرونا ادامه می دهد. در میان شرکت کنندگان در یک مطالعه واکسن جانسون و جانسون به ترتیب در ۱۴ روز و ۲۸ روز بعد از تزریق ۷۳ درصد و ۸۲ درصد در دفع بیماری شدید از نوع بتا موثر بود. مطالعه دیگری نشان داد که واکسن فایزر ۸۸ درصد در مقابل نوع دلتا موثر است.

منبع دیگر پاسخ های طولانی مدت آنتی بادی ها مقابل ویروس کرونا، سلول هایی به نام پلاسمابلاست است که در مغز استخوان قرار دارد. این سلول ها بطور مداوم آنتی بادی تولید می کند و برای حفظ فعالیت خود نیازی به تقویت ندارد. خوشبختانه پلاسمابلاست ها در مغز استخوان افرادی که واکسن کووید-۱۹ دریافت کرده بودند تا ۱۱ ماه بعد شناسایی شد که بیان کننده درجاتی از حافظه ایمنی طولانی مدت است.

چگونه دریابیم که به تقویت کننده نیاز داریم؟

ممکن است لازم باشد منتظر شیوع بیماری در افراد واکسینه شده باشیم. پژوهشگران هنوز درحال یافتن بهترین روش برای سنجش قدرت ایمنی ناشی از واکسن هستند. واکسن های کووید-۱۹ به قدری موثر بوده اند که آزمایش های زیادی در مورد آن انجام نشده است. بهترین مورد اندازه گیری آنتی بادی های خاصی است که واکسن به سیستم ایمنی بدن معرفی می کند. آنها پروتئین سنبله که به ویروس کرونا اجازه ورود و عفونت به سلول ها می دهد را شناسایی می کنند. شواهدی که اهمیت آنتی بادی های ضد اسپایک(سنبله) را تایید می کند، شامل مطالعه ای است که نشان میدهد واکسن های mRNA مانند فایزر و مدرنا سطح آنتی بادی بالاتری را در خون نسبت به واکسن های ناقل آدنوویروس مانند جانسون و جانسون و آسترازنکا دارند. در یک مطالعه اولیه که هنوز مورد بررسی دیگران قرار نگرفته، سطح آنتی بادی ضد سنبله در افرادی که پس از واکسیناسیون واکسن آکسفوردآسترازنکا به کووید-۱۹ مبتلا شده بودند، کمتر بود.

کارکنان پزشکی علاقه مندند بتوانند با آزمایش خون به افراد بگویند چقدر در مقابل کووید-۱۹ محافظت می شوند. همین موضوع نیاز به استفاده از دز تقویت کننده را مشخص می کند اما تا زمانی که پژوهشگران بطور دقیق نمی دانند چگونه ایمنی ناشی از واکسن را اندازه گیری کنند، نشانه بعدی که ممکنست نیاز به تقویت را تعیین کند، عفونت در افراد مسنی است که قبلا واکسینه شده اند. افراد بالای ۸۰ سال بعد از واکسیناسیون سطح پایین تری از آنتی بادی ها را تولید می کنند؛ بدین سبب ممکنست ایمنی آنان زودتر از افراد عادی کم شود. افراد مسن نیز به احتمال زیاد مستعد مبتلاشدن به انواع ویروس جدیدی هستند که از محافظت واکسن های فعلی فرار می کنند.

آیا دز سوم باید با دزهای قبل مطابقت داشته باشد؟

به احتمال زیاد خیر؛ نتایج تحقیقات اخیر نشان داده است که واکسن های mRNA مانند فایزر و مدرنا می تواند با واکسن های مبتنی بر آدنوویروس مانند آسترازنکا ترکیب شود.

تنها گروه بسیار کوچکی از افراد با سیستم ایمنی ضعیف واجد شرایط دز سوم هستند. دز سوم برای افراد دارای نقص ایمنی متوسط تا شدید همچون افرادی که در ذیل به آنان اشاره شده، سفارش شده است:

افراد تحت درمان سرطان فعال؛

افرادی که عضو پیوندی دریافت کرده و برای سرکوب سیستم ایمنی از دارو استفاده می کنند؛

افرادی که در ۲ سال قبل پیوند سلول بنیادی دریافت کرده اند؛

افراد دارای نقص ایمنی اولیه متوسط یا شدید؛

افراد مبتلا به عفونت HIV پیشرفته یا درمان نشده

و افراد تحت درمان فعال با دز بالای کورتیکواستروئیدها یا داروهای دیگر که ممکنست پاسخ ایمنی بدن را سرکوب کنند.

منابع:

www.npr.org

www.goodrx.com

www.tucsonsentinel.com

منبع: یسکافه