علائم و درمان کیست هیداتید و روند بروز آن در کشور

یسکافه: میزبان اصلی انگل «کیست هیداتید»، سگ و میزبان واسطه آن نشخوارکنندگان هستند که سبب آلودگی و ایجاد کیست هیداتید در کبد، ریه و سایر اعضاء می شوند. انسان هم بصورت تصادفی در اثر تماس با سگ، خاک و سبزیجات آلوده به تخم انگل به بیماری مبتلا شده و عوارض بیماری بصورت کیست در اندام های مختلف بدن همچون کبد و ریه تظاهر پیدا می کند.
به گزارش یسکافه به نقل از ایسنا، این بیماری یک بیماری پیشرونده و مزمن است و بعد از سال ها، آن هم در صورت تظاهرات شدید اندام ها تشخیص داده می شود. بنابراین؛ با توجه به این که وضعیت دقیقی از شیوع این بیماری در دست نیست، اطلاعات و آمار این بیماری با شیوع واقعی آن تفاوت خیلی زیادی داشته و فقط مواردی که به سبب عوارض شدید به بخش جراحی بیمارستان ها مراجعه کنند تشخیص و گزارش داده می شود که به هیچ وجه گویای بروز موارد واقعی بیماری نیست. بدین جهت لازم است که دراین زمینه ارتباط بیشتری بین بخش های جراحی بیمارستان ها و مراکز بهداشت برقرار شود.
بنابر اعلام مرکز مدیریت بیماریهای واگیر وزارت بهداشت، روند موارد گزارش شده از بخش های جراحی بیمارستان ها در کشور نشان میدهد که در سال ۱۳۷۰ میزان بروز بیماری ۸۸.۱ در 100 هزار نفر جمعیت بوده است. البته در سال ۱۳۷۲ هیچ موردی از بیماری گزارش نشده است و در سالهای بعد سیر نزولی و با کاهش همراه بوده است که این مساله بدون شک به اقداماتی که سازمان دامپزشکی کشور در راستای کنترل این بیماری در سگ ها انجام داده و همین طور اقدامات دیگر بوسیله سیستم بهداشتی درمانی بازمی گردد.
بیماری تا سال ۱۳۸۸ از یک سیر نزولی برخوردار بوده است اما بعد از آن موارد افزایش تدریجی داشته و در سال ۱۳۹۹ همزمان با شروع پاندمی کووید۱۹، تعداد موارد به شدت کاهش و به ۳۴۳ مورد رسیده است که علت این کاهش تا حدودی به سبب رعایت حفاظت فردی و کاهش مواجهه با عامل بیماری بوده است.
بنابر اعلام مرکز مدیریت بیماریهای واگیر وزارت بهداشت، در سال ۱۴۰۰ تعداد ۴۲۱ مورد کیست هیداتید گزارش شده است که بیشترین گزارش ها از استانهای تهران (۱۱۹مورد)، خوزستان (۴۷ مورد)، اردبیل (۲۲ مورد) و لرستان (۲۰ مورد) بوده است. هم اکنون نیز بیماری از روند افزایشی برخوردار بوده و در سال ۱۴۰۱ این تعداد به ۶۳۶ مورد رسیده است.

دفع تخم های کرم بالغ در سگ های آلوده موجب آلودگی خاک و آب می شود و حیوانات اهلی مانند گوسفند، بز، گاو و شتر (میزبان واسطه) هنگام چریدن تخم ها را می خورند و انسان بطور تصادفی بوسیله خوردن غذا یا آب آلوده به تخم ها و یا بوسیله تماس مستقیم با سگ های آلوده به انگل، آلوده می شود.
بعد از بلع تخم، هر اندامی از بدن می تواند محل به وجود آمدن کیست باشد و بسته به این که در چه اندامی کیست ایجاد شده، اختلال در عملکرد عضو را شاهد خواهیم بود؛ اما کیست های ریوی و کبدی به طور معمول شایع تر هستند. علایم بیماری نیز بسته به عضو درگیر، اندازه کیست و محل دقیق آن در عضو مبتلا، واکنش های بین کیست و عضو مبتلا، پاره شدن کیست و واکنش های ایمونولوژیک بدنبال آن مثل شوک آنافیلاکسی و… متفاوت می باشد.
اقدامات مهم برای جلوگیری از بروز بیماری _ شناسایی سگ های صاحب دار و گله ای و تجویز داروی ضد انگل هر شش هفته یکبار توسط سازمان دامپزشکی
_ مبارزه با سگ های ولگرد توسط ارگان های ذیربط (شهرداری ها و نیروی انتظامی و… )
_ تأسیس و راه اندازی کشتارگاه های صنعتی و رعایت ضوابط بهداشتی در کشتار دام
_ جلوگیری از کشتارهای قاچاق و بدون مجوز توسط سازمان دامپزشکی و شهرداری ها
_ ضبط بهداشتی اندام های آلوده به کیست هیداتید
_ ایجاد مراکز فروش موقت و کشتارگاه های موقت در روزهای خاص مثل عید سعید قربان و ایام محرم جهت ذبح دام تحت کنترل دامپزشکان و مسئولین فنی و ایجاد دستورالعمل خاص در این مورد توسط سازمان دامپزشکی کشور، شهرداری ها و وزارت بهداشت
_ تقویت سیستم گزارش دهی و رابطه بیشتر بین بخش بهداشت و بیمارستان ها جهت گزارش موارد انسانی
_ آموزش مردم و گروههای خاص از قبیل کارکنان کشتارگاه ها، قصابان و دامداران و…
_ هماهنگی بین بخشی با بخش های مرتبط و جلب مشارکت مسئولین و مردم
چالش های موجود برای کنترل بیماری چیست؟ _ تدوین دستورالعمل جدید و بروز جهت کنترل، درمان و پیشگیری بیماری کیست هیداتید
_ موانع و مشکلات تشخیص، درمان، تامین دارو، تولید واکسن در دام و پیشگیری و درمان بیماری در سگ ها
_ مشکلات موجود با کشتارگاه های سنتی و عدم معدوم سازی اعماء و احشاء آلوده
_ مدیریت کنترل جمعیت سگ های ولگرد
_ نبودن واکسن مناسب جهت واکسینه کردن دام ها

منبع: yescafe.ir