همزمان با آغاز هفته سلامت اعلام شد لزوم افزایش سواد سلامت جامعه در مقابله با بحران ها

یسکافه: مدیر دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت، افزایش سواد سلامت را راهی مهم برای مقابله با بحران های احتمالی دانست و در عین حال بر اهمیت بکارگیری ˮداوطلبین سلامتˮ تاکید نمود.
دکتر فرشید رضایی همزمان با آغاز هفته سلامت، در گفتگو با ایسنا، با اشاره به این که در حوزه آموزش و ارتقای سلامت بیشتر اوقات نتایج اقدامات به سرعت مشخص نمی گردد، اظهار داشت: تفاوت موضوعات آموزش ارتقای سلامت با حوزه پزشکی بالینی در همین است؛ یک پزشک با تجویز دارو به بیمار طی ساعات و روزهای آتی بعد از مصرف دارو نتایج تشخیص خویش را مشاهده می کند اما در زمینه بهداشت و اقدامات آموزشی گاهی اوقات یک فرآیند امکان دارد در طولانی مدت آثار و نتایجی از خود به جای بگذارد.
وی در رابطه با اقدامات دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت طی دو سال گذشته، توضیح داد: زمان مدیریت بنده همزمان با موج دلتای کرونا بود که متاسفانه روزی چندصدنفر از هموطنانمان را از دست می دادیم؛ برنامه های آموزشی ارتقای سلامت برای مواقع بحرانی تحت عنوان ارتباطات خطر و مشارکت اجتماعی شناخته می شود و ما این برنامه را برای نخستین بار در ایران در زمان یاد شده آغاز کردیم.
اهمیت تدوین برنامه جامع افزایش سواد سلامت وی ادامه داد: اقدام دیگر این بود که با عنایت به این که برای افزایش سواد سلامت جامعه یک برنامه کشوری جامع نداشتیم (هرچند که سازمان ها و نهادهای مختلف در این حوزه تلاش هایی می کردند) دفتر آموزش و ارتقای سلامت وازارت بهداشت بعنوان متولی امر آموزش سلامت مردم مبادرت به تدوین برنامه جامعی در این حوزه با همکاری تعدادی از اساتید بین رشته ای کرده است که فرآیند آن در جریان است.
او افزود: از طرفی با عنایت به این که فضای مجازی طی سالیان اخیر بخش مهمی از زندگی انسان ها را تشکیل می دهد که از سویی سبب آموزش و افزایش سواد سلامت و از طرفی دیگر می تواند سبب سردرگمی مخاطب شود، ورود صحیح همکاران آموزش سلامت به این بخش می تواند سبب افزایش سواد سلامت رسانه مردم شود که از اهداف مهم ما است؛ درصورتیکه برای نخستین بار در سال ۱۴۰۰ و سپس در سال ۱۴۰۱ بزرگداشت روز سواد سلامت رسانه را برگزار کردیم تا گامهای اول فرهنگ سازی در این حوزه برداشته شود که خوشبختانه همکاری موثری شکل گرفت.
وی ضمن اشاره به تدوین کتاب “تفکر انتقادی”، بیان نمود: اعضای کمیته ی علمی آموزش و ارتقای سلامت درحال تهیه کوریکولوم، روش و شیوه آموزشی آن به شهروندان و داوطلبان سلامت و چند سازمان کلیدی آموزشی هستند. همینطور توسعه زیرساخت آموزش آنلاین سلامت، اولویت مهم دیگر ما در سال ۱۴۰۲ است. می دانیم که مانند کرونا، بروز سایر بحران ها هم دور از تصور نیست و می بایست با افزایش سواد سلامت جامعه برای بحران ها آماده باشیم.
نقش داوطلبین سلامت در ارتقای آموزش سلامت رضایی ساماندهی داوطلبین سلامت را اقدام مهم دیگر دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت خواند و خاطرنشان کرد: ۱۰ مدل داوطلب سلامت تعریف شده است که از داوطلبان سلامت بطن محلات تا داوطلبان سلامت در سازمان ها و نهادها را شامل می شود و اولویت ما تداوم ساماندهی این عزیزان ذیل یک برنامه واحد ملی و توانمندسازی هرچه بیشتر ایشان در جهت ارتقای سلامت جامعه است.
داوطلبین سلامت چگونه ساماندهی می شوند؟ وی ادامه داد: داوطلبین سلامت محلات به مراکز خدمات جامع سلامت و یا خانه بهداشت در روستاها رجوع می کنند و مراقبین سلامت آنها را وارد برنامه می کنند و تحت آموزش قرار می دهند تا مهارت های لازم را کسب کنند. از طرفی مراقبین سلامت برای جذب داوطلب سلامت در بین دانش آموزان، دانشجویان و طلاب هم فراخوان می دهند و بعد برنامه های اثربخش سلامت محور از آنها خواسته می شود که نخستین قدم حفظ سلامت خودشان و بعد از آن خانواده و سایر اطرافیان فرد است تا سبک زندگی سالم ترویج داده شود.
برگزاری کمپین های سلامت محور باید به اولویت تبدیل شود او درمورد تأثیر برگزاری کمپین های سلامت محور مانند “بسیج ملی کنترل فشارخون بالا” بر افزایش سواد سلامت افراد جامعه، اظهار نمود: یک نکته بسیار مهم اینست که قبل و پس از برگزاری کمپین ها، اطلاعات موجود ثبت و ضبط شود تا اثربخشی کمپین ها در کوتاه مدت و دراز مدت قابل بررسی باشد. در مورد بسیج ملی کنترل فشارخون بالا یک مبحث آشکار اینست که تعداد رجوع و بیماریابی افزوده شد که در واقع یکی از اهداف کمپین را برآورده می کرد. اما اینکه آیا این کمپین سبب افزایش سواد سلامت شده است یا خیر، چون ابزارهای مختلفی برای یادگیری وجود دارد، مطالعه موردی در این حوزه سخت تر می شود. نکته مهم برای دفتر آموزش و ارتقای سلامت اینست که برگزاری کمپین ها باید در مورد مسایل اولویت دار و هدفمند باشند.
بهبود اقتصاد سلامت با ارتقای آموزش سلامت مدیر دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت در رابطه با تأثیر افزایش سواد سلامت بر بهبود اقتصاد سلامت، اظهار داشت: یکی از بسته های تدوین شده در این حوزه، بسته های خودمراقبتی است که وقتی فردی به آنها عمل کند درصد زیادی می تواند از وقوع بیماری های قابل پیشگیری، جلوگیری نماید. این اقدامات کم هزینه و به سادگی قابل آموزش به اقشار مختلف جامعه است.
او تصریح کرد: این مورد دقیقاً مقدمه ای بر پزشکی خانواده است؛ چونکه دغدغه ما این نیست که بیمار شویم که به پزشک رجوع نماییم بلکه تیم سلامت خانواده متشکل از پزشک خانواده، بهورز و مراقب سلامت و سایر کارشناسان سلامت موظف می باشند افراد را به سمت افزایش سواد سلامت و سبک زندگی سالم سوق دهند تا هزینه و نتایج منفی بیماری های فرد و جامعه کاهش پیدا کند. البته این مورد در گفتار ساده است اما اجرای صحیح برنامه سلامت خانواده نیازمند مشارکت جدی مردم و همت مسئولین است.
نقش آموزش بر ترویج فرزندآوری وی ضمن اشاره به افزایش سن سالمندی در کشور در رابطه با نقش آموزش و ارتقای سلامت، خاطرنشان کرد: روند پیری جوامع یکی از مشکلاتی است که حدودا اغلب کشورهای دنیا با آن روبرو هستند. تعداد سالمندان در سالهای آتی از تعداد کودکان بیشتر خواهد شد که همین سبب کاهش نیروی کار و تولید کشورها می شود که این امر هم مشکلات دیگری به همراه دارد. کشورهای مختلف حالا تلاش می کنند تا با برنامه های مختلف جامعه خویش را به سمت فرزندآوری سوق دهند و برخی کشورها تا حدی در این برنامه موفقیت هایی کسب کرده اند. کشور ما هم در این فرآیند جهانی قرار دارد و باید سیاست مداران و دولتمردان شرایطی را فراهم نمایند که فرزندآوری در ایران ترویج شود. البته در عین حفظ یک جامعه جوان باید مراقب سلامت سالمندان هم باشیم.

منبع: یسکافه