افسردگی بعد از زایمان چیست؟

به گزارش یسکافه لرستان یک روانشناس اظهار داشت: افسردگی بعد از زایمان ترکیب پیچیده ای از تغییرات جسمی، عاطفی و رفتاری است که ممکنست بعد از زایمان اتفاق بیفتد.
مسلم سیاه بیشه در گفت و گو با ایسنا، با اشاره به اینکه افسردگی بعد از زایمان با تغییرات شیمیایی، اجتماعی و روان شناختی ناشی از بچه دار شدن مرتبط می باشد، اظهار نمود: این اصطلاح در حقیقت طیف وسیعی از تغییرات جسمی و روحی را در زنی که بتازگی صاحب فرزند شده است توصیف می کند، اما خبر خوب این است که این اختلال روان شناختی با دارو و مشاوره قابل درمان است.
وی افزود: تغییرات شیمیایی که در جریان افسردگی بعد از زایمان اتفاق می افتد به سبب اُفت سریع هورمون ها بعد از تولد نوزاد است، گرچه ارتباط واقعی بین این اُفت هورمونی و افسردگی هنوز مشخص نیست، اما آنچه مشخص است این است که در دوران حاملگی سطح هورمون های استروژن و پروژسترون افزایش می یابد و بعد از زایمان به شدت افت می کند، درواقع تقریباً سه روز بعد از زایمان سطح این هورمون ها به آنچه پیش از حاملگی بوده است برمی گردد.
سیاه بیشه اضافه کرد: علاوه براین تغییرات شیمیایی، اجتماعی و روانی ناشی از بچه دار شدن، خطر مبتلاشدن به این نوع افسردگی را بیشتر می کند.
این روانشناس عنوان کرد: علایم افسردگی بعد از زایمان چیزی شبیه به تغییراتی است که بطور معمول پس از تولد نوزاد اتفاق می افتد، مشکلات خواب، تغییر اشتها، خستگی بیش از اندازه، کاهش میل جنسی و تغییرات مکرر خُلق و خو جزو این موارد هستند، اما موارد دیگری از علایم افسردگی هم در مادران مبتلا به این بیماری وجود دارد که چندان هم طبیعی نیست، مانند داشتن خُلق و خوی افسرده همراه با از دست دادن حس لذت، احساس بی ارزشی، نااُمیدی و درماندگی، فکر کردن به خودکُشی و لطمه زدن به خود، نوزاد یا اشخاص دیگر است.
وی در پاسخ به این پرسش که چه عواملی خطر مبتلاشدن به افسردگی بعد از زایمان را افزایش می دهد؟، اشاره کرد: عوامل زیادی وجود دارد که خطر مبتلاشدن به افسردگی بعد از زایمان را بیشتر می کند ازجمله آنها می توان به سابقهی افسردگی قبل از حاملگی یا در طول دوران بارداری، سن مادر هنگام حاملگی مهم می باشد، جوان تر بودن مادر خطر مبتلاشدن به افسردگی بعد از زایمان را بیشتر می کند، ممکنست فرد درباره ی حاملگی گرفتار تردید باشد و از تمایل و آمادگی خود برای مادر شدن اطمینان کامل نداشته باشد، هرچه مادر فرزندان بیشتری داشته باشد، احتمال ابتلای او به افسردگی در حاملگی های بعدی افزایش می یابد، داشتن سابقه افسردگی یا اختلال ناخوشی پیشاقاعدگی، فرد بیمار همیشه از حمایت اجتماعی مشروط برخوردار بوده است، یعنی مادر تازه فارغ شده، همیشه در قبال رفتار یا دادن امتیاز خاصی توجه دریافت کرده است، تنهایی و تعارضاتی که در زندگی زناشویی فرد وجود دارد.
سیاه بیشه عنوان کرد: بیشتر تازه مادران، افسردگی بعد از زایمان را تجربه می کنند اما به طور معمول از هر ده نفر، یک نفر افسردگی شدید و طولانی تری خواهد داشت و از هر هزار نفر، یک نفر گرفتار نوع شدید و جدی تر افسردگی بعد از زایمان، یعنی جنون بعد از زایمان خواهد شد.
این روانشناس با اشاره به اینکه سه نوع متفاوت افسردگی بعد از زایمان وجود دارد، اضافه کرد: نخستین مورد افسردگی عامیانه یا بسیار خفیف است که در اصطلاح عامیانه به آن افسردگی بعد از زایمان گفته می شود، این نوع افسردگی در بیشتر مادران درست بعد از زایمان و در همان روزهای ابتدایی رخ می دهد و از نظر روان شناسی کاملاً طبیعی است؛ چون وقتی فرد مادر می شود به سبب تغییر شرایط، نوسانات خلقی ناگهانی پیدا می کند.
وی افزود: فرد در وهله اول بسیار خوشحال و بلافاصله بسیار غمگین می شود، ممکنست بی خود گریه کند، تحریک پذیر، بی تاب، بی قرار و مضطرب شود، احساس تنهایی کند و اغلب غمگین باشد، این نوع افسردگی غالباً از چند ساعت تا چند هفته پس از زایمان طول می کشد.
سیاه بیشه اضافه کرد: آنچه افراد عادی بعنوان افسردگی بعد از زایمان می شناسند، همین درجه از افسردگی است که به طور معمول برای بهبود به یاری درمانگر نیاز ندارد و در اثر ارتباط با تازه مادران دیگر، تعامل و صحبت با آنها از بین می رود.
این روانشناس با اشاره به اینکه آنچه به لحاظ علمی بعنوان افسردگی بعد از زایمان شناخته می شود که اغلب چند روز یا چند هفته بعد از تولد نوزاد اتفاق می افتد، بیان کرد: این نوع افسردگی نه فقط بعد از تولد فرزند اول بلکه بعد از هر نوبت زایمان ممکنست رخ دهد، غم و اندوه، ناامیدی، اضطراب و تحریک پذیری در این نوع افسردگی شبیه به افسردگی نوع اول اما بسیار شدیدتر و گسترده تر وجود دارد.
وی با اشاره به اینکه این نوع افسردگی به طور معمول فرد را از انجام کارهای روزمره بازمی دارد، عنوان کرد: هنگامی که توانایی عملکرد مادر تحت تأثیر قرار می گیرد، بدانید که افسردگی بعد از زایمان بیماری جدی است که با مشاوره و دارو قابل درمان است، اما اگر مادر یا اطرافیان او نسبت به درمان آن بی تفاوت باشند، علایم بیماری تشدید خواهد شد.
سیاه بیشه با اشاره به اینکه جنون بعد از زایمان یک بیماری روانی بسیار جدی است که اغلب در سه ماه اول بعد از زایمان مادران را درگیر می کند، افزود: در این شرایط مادر از واقعیت فاصله می گیرد و گرفتار توهم می شود؛ صدای کسی را می شنود که با او حرف می زند، موارد غیرمتعارف به نظرش می رسد و چیزهایی را که وجود خارجی ندارند به وضوح می بیند.
این روانشناس افزود: البته به طور معمول توهمات بصری در این موارد شدت کمتری دارد، سایر علایم این نوع بیماری شامل بی خوابی، احساس آشفتگی و عصبانیت، بی قراری و قدم زدن مداوم است، در این نوع افسردگی فرد احساسات و رفتارهای عجیب و غریبی از خود بروز می دهد.
وی ادامه داد: افراد مبتلا به جنون بعد از زایمان به درمان فوری نیاز دارند و اغلب باید دارو مصرف کنند، از آنجائیکه جنون بعد از زایمان یک مشکل روانی حاد است، در بعضی موارد بیمار باید بستری شود برای اینکه ممکنست به خود و اطرافیانش لطمه برساند.
سیاه بیشه در ارتباط با مقابله با افسردگی بعد از زایمان، اشاره کرد: فرد مبتلا باید از دیگران درخواست کمک نماید و اجازه بدهد اطرافیان بدانند چگونه می توانند به او کمک کنند، از توانایی های خود و نوزادش انتظارات واقع بینانه داشته باشد، ورزش، پیاده روی و خروج از منزل می تواند برای فرد مفید باشد، فرد مبتلا باید بداند که هرکس در زندگی هم روزهای خوب و هم روزهای بد دارد، رژیم غذایی معقول می تواند خیلی مفید باشد و بهتر است از مصرف الکل و کافئین اجتناب شود.
این روانشناس در پاسخ به این پرسش که افسردگی بعد از زایمان چگونه درمان می شود؟، بیان کرد: درمان افسردگی بعد از زایمان بسته به نوع و شدت علایم در بیمار متفاوت می باشد، درمان هایی مانند داروهای ضد اضطراب و افسردگی، روان درمانی و مشارکت در گروههای آموزشی و حمایت کننده تأثیر شگرفی در درمان این نوع افسردگی دارد.
وی با اشاره به اینکه اگر فرد گرفتار جنون بعد از زایمان شده باشد بطور معمول برای او داروهای قوی تجویز می شود و در خیلی از موارد باید بستری شود، عنوان کرد: این تصور که مادر شیرده نمی تواند از داروهای ضد افسردگی و اضطراب و داروهای مربوط به جنون بعد از زایمان استفاده نماید.

منبع: یسکافه