در گفتگوی کارشناسان حوزه مکمل ها صورت گرفت؛ بررسی چالش های بازار مکمل های غذایی در ایران

یسکافه: تامین کنندگان مکمل های غذایی در کلاب هاوس دور هم آمدند تا به بررسی وضعیت بازار مکمل های غذایی و عوامل موثر بر توسعه این بازار بپردازند.
به گزارش یسکافه به نقل از مهر، حسن شکوهی رئیس اتحادیه واردکنندگان مکمل های غذایی عنوان کرد: هیچ کس مخالف تولید نیست و اتفاقاً رشد تولید ملی سبب افتخار و غرور ملی است اما این که بازار بوجود آمده به صورت انحصاری در اختیار یک عده باشد، کار اشتباهی است. به نقل از ایشان، مهم ترین آفت این گونه کارها، افت کیفیت محصولات است که در نهایت منجر به ضرر و زیان مصرف کننده می شود. شکوهی افزود: متأسفانه عوامل گوناگونی جمع آمده تا سرنوشت مکمل های غذایی را به سرنوشت صنایع خودروسازی گرفتار کنند. نتیجه چنین نگاهی این است که به بهانه پشتیبانی از تولید، کاری کنند که تنوع و تکثر محصول در بازار نباشد تا هر محصولی با هر کیفیت به سادگی در بازار بفروش برسد. وی با مروری بر آمار مکمل های وارداتی اضافه کرد: از سال ۱۳۸۶ که ما حدود ۱۵۰ میلیون دلار واردات مکمل های غذایی داشتیم در سال ۱۳۹۹ رسیدیم به ۳۶ میلیون دلار و در سال ۱۴۰۰ هم تابحال کل واردات مکمل های غذایی دو میلیون هشتصد هزار دلار است. معنای این آمار این است که ابر و باد و مه و خورشید و فلک در کارند، که برخی انحصاری تولید کنند و انحصاری بفروشند. شکوهی خاطرنشان کرد: نکته غم انگیز ماجرا این است که مدیر شرکت داروسازی که خودش تولیدکننده مکمل است، زمانی عضو کمیسیون تأیید و ورود مکمل ها باشد.

گلایه از عدم همکاری بابت تهیه آمارنامهمحمد ناصری دبیر سندیکای تولیدکنندگان مکمل های غذایی در مورد مشکلات تولیدکنندگان مکمل ها، اظهار داشت: مشکلات ما در عرصه تولید مکمل های رژیمی غذایی کاملاً مشخص است و این موارد به صورت مکتوب هم برای دکتر بهفر ارسال شده است. بعلاوه از آنجایی که قرار بود مطالبات صنعت از دولت آتی برای رئیس جمهور منتخب هم ارسال شود هیأت مدیره طی فراخوانی از شرکت ها درخواست نمود تا مطالبات و پیشنهادات خویش را برای سندیکا ارسال نمایند تا بعد از جمع بندی برای ایشان ارسال شود. وی در مورد آمارنامه مکمل های غذایی خاطرنشان کرد: چند سالی است که بر مبنای اطلاعات ارسالی از سوی شرکت ها آنرا تنظیم می نماییم و من به نوبه خودم از تمام این دوستان تشکر می کنم. هرچند بعضی از شرکت ها هم کم لطفی می کنند و اطلاعات را در اختیار ما نمی گذارند و یا بنا بر ملاحظاتی اطلاعت شأن را به صورت ناقص ارسال می کنند ولی به هر حال فعلا بنا نداریم به این عرصه ورود نماییم و همین قدر که شرکت ها در این حوزه همکاری می کنند، پرارزش و قابل تقدیر است. ناصری با انتقاد از سازمان غذا و دارو عنوان کرد: ما این آمارنامه را برای وزارت بهداشت هم ارسال می نماییم که متأسفانه وزارت بهداشت هیچ گونه عکس العملی به این گزارش ها ندارد و نه در تأیید و نه در تکذیب آن عکس العملی نشان نمی دهد. به قول ناوی، هم اکنون این اطلاعات تنها مرجع بررسی ها و رسیدگی ها و تصمیم گیری ها است. ناصری تصریح کرد: به صورت مکرر از سازمان غذا و دارو تقاضای انتشار منظم و دقیق آمارنامه واردات مکمل ها صورت گرفته که این مورد مهم هم همواره با عدم پاسخ همراه بوده است.

پیش نیازهای رونق و توسعه بازار مکمل های غذاییامیر قلن بر نایب رییس اتحادیه واردکنندگان مکمل های غذایی اظهار داشت: حوزه مکمل های غذایی در چند سال قبل بر مبنای سیاست های وزارت بهداشت بگونه ای پیش رفته که بیشتر از نیمی از واردکنندگان سابق، امروز تولید کننده قراردادی شده اند و این مورد به شرط لحاظ کردن برخی مسائل می تواند یک دستاورد برای کشور تلقی می شود. وی افزود: همچون پیش نیازهای رونق و توسعه بازار مکمل های غذایی آن است که باور داشته باشیم که بخشنامه های ناگهانی، نظم و نظام شرکت ها را به هم می ریزد و این در کنار تنگناهایی که در عرصه تجارت خارجی وجود دارد، سبب می شود که شرکتهای داخلی نتوانند تعهدات داخلی و خارجی خویش را انجام دهند. رئیس کمیته صادرات سندیکای تولیدکنندگان مکمل های غذایی افزود: از سوی دیگر وقتی مشکلات قیمت گذاری را هم به این ناهنجاری ها اضافه کنید، به وضوح می بینید که بازار به سمت آشفتگی می رود. حقیقت این است که یکی از پایه های آشفتگی بازار، بحث قیمت گذاری است که باید از آن بعنوان علت العلل مشکلات نام برد. به قول قلن بر، بحث ایجاد انحصار و محدودیت هم حائز اهمیت می باشد و وقتی بازار کشور به بهانه پشتیبانی از تولید داخل در اختیار یک عده خاص قرار گیرد، دیگر صحبت کردن از تنوع و تکثر محصول و کیفیت بی معنا خواهد بود. وی تصریح کرد: در این شرایط دیگر نمی توان از توسعه بازار حرف زد و مفاهیمی مانند رقابت، توسعه و نظم بازار و صیانت از بازار بی مفهوم است. قلن بر افزود: نباید فراموش نماییم که موفقیت تولیدکنندگان در توسعه بازار و برند شدن در بازار، حاصل سرمایه گذاری در ورود و بازاریابی های پرهزینه چندین ساله وارد کنندگان بوده است. بنابراین عرض می کنم واردات، تکمیل کننده تولید داخل است و نباید بازار به سمت انحصار پیش برود و در همین جا پیشنهاد می کنم تا هر نوع محدودیت در واردات مکمل ها (و یا هر نوع کالای دیگر) فقط از راه سیاست های تعرفه ای اعمال گردد. با این روش ضمن صرفه جویی، سرمایه های مادی و انسانی که صرف امور کارشناسی در جهت توقف صورت می گیرد، در راه ایجاد ارزش افزوده قرار می گیرند و ضمناً در آمدهای دولت هم از راه دریافت حقوق و عوارض گمرکی با تعرفه های بالاتر، حتما افزایش خواهد یافت. وی در ارتباط با لزوم توجه سیاستگذاران به رأی و نظر تشکل های تخصصی عنوان کرد: شکی نیست که اتحادیه، سندیکا و انجمن های تخصصی در حوزه های مکمل و همینطور دارو می توانند در جهت تحقق اهداف سازمان اثرگذار باشند، بخصوص بخش قابل توجهی از امورات کارشناسی را به عهده بگیرند که متأسفانه این امر دائماً با جابجایی مدیران کل دست خوش تغییرات کمی و کیفی می شود. اگر امور به سندیکا، اتحادیه و انجمن واگذار شود، علاوه بر رشد کیفیت محصولات و کاهش بروکراسی اداری، اساسا شاهد رونق بازار خواهیم بود.خوب و بد سیاست های سازمان غذا و دارووحید بهشتی عضو سندیکای تولیدکنندگان مکمل های غذایی عنوان کرد: بازار مکمل های غذایی در ایران از سال ۱۳۸۱ آغاز به کار کرد. در این سال عمده بازار در اختیار واردات بود و تولید کننده های مکمل های غذایی در آن زمان خیلی فعال نبودند اما به مرور تولیدکنندگان توانستند به بازار ورود کنند و سهم بازار مناسبی برای خود فراهم نمایند. وی افزود: اگر بخواهیم قیاس نماییم سال ۱۳۸۱ را با سال ۱۴۰۰ باید بگوییم که هم بازار مکمل ها بسیار بزرگ تر شده است و شما کمتر خانه ای را پیدا می کنید که مصرف کننده یک نوع مکمل نباشند و هم این که سهم تولید رشد چشم گیری پیدا کرده است و این دو علامت نشان داده است که فرایند توسعه به درستی پیش رفته است. بهشتی افزود: توسعه بازار با یک روش بسیار ساده ای شکل گرفت که آن هم الگوی عرضه و تقاضا بود و شرکت ها بر طبق این روش محصولات را وارد کشور کرده و با برگزاری همایش ها و سمینارها و بر مبنای نیاز جامعه محصولاتشان را عرضه می کردند. به قول بهشتی، متأسفانه هر چه این بازار بزرگ شد سیاست گذاری های نادرستی بر این بازار حاکم شد که میتوان به محدودیت هایی در بحث واردات و تولید اشاره کرد
این عضو سندیکای تولیدکنندگان مکمل افزود: متأسفانه در سال ۱۳۹۹ که محدودیت های ارزی بر کشور حاکم شد و ممنوعیت واردات صورت گرفت، با عدم حضور برندهای روز دنیا در کشور توسعه بازار از بین رفت چون وقتی محصول جدید با فرمولاسیون جدید وارد بازار نشود همه مجبور هستند بر روی یک محصول کار کنند و این مورد اساسا بازار را کوچک می کند. وی ضمن اشاره به مؤلفه های مؤثر بر توسعه بازار خاطرنشان کرد: در مورد توسعه بازار ذکر دو نکته ضروری است: اول این که عدم حضور محصولات روز دنیا سبب عدم توسعه می شود و مهم تر از آن بحث قیمت گذاری است که مانع رشد شرکت ها و محصولاتشان شده و متأسفانه هم اکنون ما یک تعداد مکمل یک دست و یک قیمت درست می نماییم که هیچ گونه حق انتخابی را به مصرف کننده نمی دهد و این سبب رکود بازار خواهد بود. بهشتی در مورد نامه رئیس سندیکای تولید کنندگان مکمل های غذایی در مورد مخدوش بودن ادعای برخی شرکتهای تحت لیسانس، اظهار داشت: ثبت محصول در بازار دارویی ایران توسط مرجعی صورت می گیرد که این مرجع سازمان غذا و دارو است. این سازمان بر مبنای دستورالعمل هایی که موجود است به جهت اینکه یک شرکت بتواند ادعای ورود محصول تحت لیسانس کند، یک سری مدارک و مستنداتی مطالبه می کند، چون وظیفه رگولاتوری در این خصوص به عهده سازمان غذا و دارو است. ازاین رو بهتر است سندیکاها و اتحادیه ها وارد بحث رگولاتوری که مسئولیت اصلی سازمان غذا و دارو است، نشوند. وی در مورد انتقال تکنولوژی اظهار داشت: مگر می شود شرکتی که در تولید قراردادی کار می کند و با طرف خارجی قرارداد منعقد می کند، در قرارداد خود بحث انتقال تکنولوژی را نداشته باشد. چون بنگاه اقتصادی در این قرارداد به دنبال این است که در آینده ای نه چندان دور این محصول را خودش تولید نماید. بهشتی در انتها بر لزوم تمرکز بر کیفیت مکمل های غذایی تصریح کرد و اضافه کرد: اگر بازار بسته و محدود شود، مانند سایر بازارهای دیگری که در کشور شکل گرفته، اساسا آسیبش به مصرف کننده می رسد. ما باید تنوع و تکثر محصولات در بازار را به رسمیت بشناسیم تا مصرف کننده بر مبنای نیازش انتخاب نماید نه این که تولیدکننده از راه ایجاد انحصار، محصولات خویش را به مردم تحمیل کند.

منبع: یسکافه