نتیجه بررسی های پژوهشگران نشان داد تأثیر متقابل خواب و میگرن بر یکدیگر

به گزارش یسکافه سردرد میگرنی یک اختلال عصب زیستی_شناختی شایع است که در اثر افزایش تحریک پذیری دستگاه عصبی مرکزی ایجاد می شود.
به گزارش یسکافه به نقل از ایسنا، سردرد میگرنی در زمره ناتوان کننده ترین اختلالات طبی است. این نوع درد به صورت متناوب و دوره ای رخ می دهد. بدین سان که حمله سر درد معمولا از ۲ تا ۳ ساعت الی ۲ تا ۳ روز طول می کشد و با احساس سرگیجه، حالت تهوع و حساسیت به نور و صدا همراه می باشد.
در پژوهشی که در مورد “نقش تعدیل کننده کیفیت خواب در رابطه اضطراب صفت_حالت با شدت علایم بیماران مبتلا به سردردهای میگرنی” توسط تیم پژوهشگران متشکل از زهرا عظیمی (دانشجوی کارشناسی ارشد روان شناسی بالینی واحد نجف اباد، دانشگاه آزاد اسلامی)، عباس حقیقی (استادیار گروه روان شناسی واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی) و مهدی نوروزی (متخصص مغز و اعصاب، اصفهان) انجام شده، آمده است: « کیفیت خواب در ارتباط با اضطراب حالت و اضطراب صفت با شدت علایم میگرن درکل نمونه نقش تعدیلی مفهوم داری دارد، باآنکه مقدار این تعدیل در اضطراب حالت بیشتر از اضطراب صفت بوده است.»
در این پژوهش که جامعه آماری آنرا کلیه بیماران مبتلا به سردردهای میگرنی که در سال ۱۳۹۶ به مراکز درمانی مغز و اعصاب شهر اصفهان مراجعه نموده بودند تشکیل می دهد، آمده است: «اگر چه به صورت یکطرفه آغاز می شود ولی بگونه ای ادامه می یابد که تمام سر را در بر می گیرد و همراه با فعالیتهای فیزیکی شدیدتر می شود. میگرن نوع پیچیده ای از سردرد است که درحدود ۱۱ درصد از جمعیت سرتاسر جهان را متاثر می کند و شیوع روزافزونی در جوامع دارد.
شیوع جهانی و تخمین زده شده سالانه میگرن به صورت تقریبی به ترتیب ۱۵-۲۰ درصد زنان و ۶-۱۰ درصد مردان است. این نوع سردرد کیفیت زندگی افراد را به شدت تحت تأثیر قرار داده و فعالیتهای اجتماعی و روابط بین فردی را محدود می کند، سبب افزایش غیبت از کار و کاهش بازدهی در کار و افزایش مشکلات روان شناختی می شود.»
محققان می گویند: « در علت شناسی سردردهای اولیه بر نقش اضطراب و فشار روانی هم بعنوان عامل زمینه ساز و هم بعنوان عامل آشکار کننده تاکیدشده است. عوامل روان شناختی زیادی در بروز بیماری های جسمی مزمن نقش دارند. همینطور نرخ شیوع علایم روان شناختی در افرادی که از میگرن رنج می برند در مقایسه با جمعیت عادی بسیار بالاست. بعنوان مثال اضطراب ۲ تا ۵ برابر در بیماران مبتلا به میگرن نسبت به کل جمعیت شایع تر است. عوامل روانی مانند اضطراب در افزایش شدت سردرد های میگرنی، از عوامل خطرساز مهم به شمار می آیند. اضطراب صفت، شکل یک صفت شخصیتی دارد که در یک دوره زمانی طولانی وجود دارد. به عبارت دیگر، این نوع اضطراب یک خصیصه شخصی است نه خصوصیت موقعیتی که شخص با آن روبه رو باشد.»
در این پژوهش آمده است: « اضطراب حالت، در نتیجه یک موقعیت استرس زا در فردی که کنترل هیجانش کاهش یافته بروز می کند و بعد از مدت کوتاهی کاسته می شود و از موقعیتی به موقعیت دیگر تفاوت می کند. بررسی اضطراب در سردرد به شکل تفکیک شده به اضطراب حالت و اضطراب صفت، به تازگی در حیطه سردرد مورد توجه و پژوهش قرار گرفته است. خواب با کیفیت، نقش مهمی در سلامتی و بهزیستی زندگی افراد دارد. افراد مبتلا به اختلالات خلقی نظیر اضطراب، کیفیت خواب ضعیف تری داشته و تاخیر در شروع خواب و بیدارشدن های مکرر شبانه را گزارش می دهند. عوامل روانی و عاطفی نظیر اضطراب در وضعیت خواب تداخل بوجود می آورد.
انسان در مواجه با هر تغییر گرفتار استرس و اضطراب می شود و تا سازگار شدن با شرایط، امکان دارد این شرایط ادامه داشته باشد و تغییرات بوجود آمده در روند زندگی هم منجر به بروز کیفیت خواب نامطلوب شده و در نتیجه استرس و اضطراب را به دنبال دارد. اضطراب حالت_صفت همچون متغیرهایی هستند که به تازگی در اختلالات خواب مورد بررسی قرار گرفته اند و نقش هر دو نوع اضطراب در مراحل خواب تاییده شده و در عین حال تفاوت هایی هم مشاهده شده است. بعنوان مثال اضطراب حالت بیشتر با شروع خواب و اضطراب صفت بیشتر با مراحل خواب سریع چشم ارتباط داشته است.»
محققان می گویند: « کیفیت خواب از متغیرهایی است که با سردرد ارتباط دارد. بیماران با سردرد مزمن ۱۷ برابر احتمال داشتن اختلالات شدید خواب را دارند، این تداعی برای میگرن شدید نسبت به سردردهای فشاری و تنشی بیشتر است. سردرد و خواب رابطه پیچیده ای با هم دارند چون اختلالات خواب می تواند سبب سر درد و سردرد به نوبه خود می تواند سبب ناهنجاری های خواب در این بیماران می شود. به عبارت دیگر الگوهای تغییر یافته خواب می تواند سبب سردرد شود، در صورتی که وجود سردرد می تواند خواب شبانه را مختل کند. علاوه بر این میگرن می تواند در طول خواب شبانه هم اتفاق بیافتند. در افراد مبتلا به میگرن خستگی، محرومیت از خواب و تغییر ساده الگو های خواب به صورت دائمی، عامل تسریعی حملات سردرد، با وجود اینکه خواب یک درمان تسکین دهنده سردرد به حساب می آید.»
یافته ها نشان می دهد: « خواب خود می تواند یک روش موثر در خاتمه دادن به واقعه میگرن باشد. در کنار تأثیر بالقوه ای که محرومیت از خواب می تواند یک عامل سردرد باشد، کیفیت پایین خواب و مدت زمان کوتاه خواب می تواند سبب کاهش یافتن حس خوب داشتن، ناتوانی در کارکرد روزانه و اضطراب فرد شود. اختلالات خواب در میان افراد مبتلا به سردرد و افراد سالم از آن حکایت می کند که سر درد و کیفیت خواب نامطلوب همبودی زیادی با هم دارند، ولی نقش متغیرهای واسطه ای مانند اضطراب صفت_حالت کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. در علت شناسی سردردهای اولیه بر نقش اضطراب هم بعنوان عامل زمینه ساز و هم بعنوان عامل آشکار کننده تاکید گردیده است. از طرفی کیفیت خواب یک متغیر واسطه ای به حساب می آید که هم با سطح بالای اضطراب رابطه دارد و هم با شدت علایم میگرن ارتباط مستقیمی دارد. بیماران با سردرد مزمن ۱۷ برابر بیشتر احتمال مبتلا شدن به اختلالات شدید خواب را دارند.»
در نتایج این پژوهش آمده است: « تغییر در الگو و کیفیت خواب هر چند جزئی هم باشد می تواند در تحریک و بروز سردرد میگرن دخالت داشته باشد. همینطور مشکلات خواب با شدت و فراوانی وقوع سردرد رابطه تنگاتنگی دارد تا جایی که مبتلایان به سردرد بیشتر از دو برابر مشکلات خفیف خواب و بیشتر از ۴ برابر مشکلات متوسط خواب و بیشتر از ۷ برابر مشکلات شدید خواب را در مقایسه با غیر مبتلایان به سردرد گزارش کرده اند. همینطور اصلاح عادات خواب امکان دارد باعث بهبود سردرد و همینطور درمان سردرد هم امکان دارد تأثیر مثبتی در بهبود اختلال خواب داشته باشد.
کیفیت نامطلوب خواب می تواند مشکلاتی در هیجان، تفکر و انگیزش هم ایجاد کند و بر سلامت روانی و جسمانی تأثیر منفی داشته باشد. بیماران با سردردهای میگرنی افرادی نگران و مضطرب هستند و این اضطراب و نگرانی باعث درون ریزی احساسات می شود که با مزمن شدن و عدم توجه به تغییر خصوصیت های شخصیتی فرد می تواند به سردردهای میگرنی تبدیل گردد. همینطور خواب ناکافی هم سبب افت عملکرد سیستم عصبی، افت عملکرد غدد درون ریز و کاهش سیستم ایمنی بدن می شود و از این طریق اضطراب و نگرانی فرد را به دنبال دارد.»
این پژوهش در شماره دوم نشریه علمی روانشناسی سلامت انتشار یافته است.