معاون پژوهشی مرکز تحقیقات ضایعات مغزی نخاعی: پژوهش های سلامت هدفمند نیستند، چالش های پژوهش در بیماری های ضایعات نخاعی

به گزارش یسکافه معاون پژوهشی مرکز تحقیقات ضایعات مغزی و نخاعی با بیان این که پژوهش در حیطه سلامت هدفمند نیست، اظهار داشت: تحقیق ها باید بگونه ای باشد که بار هزینه درمان را کم کند. اگر پژوهش های ما هدفمند باشد با بودجه موجود هم می توان پژوهش های درست انجام داد.
دکتر محمود رضا حاجی قاسم در گفتگو با ایسنا، با بیان اینکه بخشی از پژوهش های مرکز تحقیقات ضایعات مغزی و نخاعی، بررسی ضایعات نخاعی تروماتیک است اظهار داشت: ضایعات نخاعی به دو دسته تقسیم می شود، دسته اول ضایعات نخاعی هستند که بر اثر صدمه ایجاد می شود و دسته دیگر مثل بیماری ALS به صدمه ها ارتباطی ندارد.
وی در عین حال خاطرنشان کرد: در این مرکز یک درمانگاه هم وجود دارد که عموماً بر روی پیشگیری از عوارض ثانویه به دنبال ضایعه نخاعی تمرکز دارد.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به اینکه از سلول های بنیادی در پژوهش های در رابطه با ضایعات مغزی و نخاعی زیاد استفاده می شود اظهار داشت: هم اکنون طرحی درباره ضایعات نخاعی در دست داریم که در آن از سلول های بنیادی استفاده می شود. این طرح در مراحل اولیه قرار دارد.
وی افزود: در پژوهش ها، هنگامی که سلول های بنیادی در فاز حاد تزریق شدند حدود ۸۰ درصد آنها در محل تزریق از بین رفتند چون در فاز حاد سیستم بدن یک واکنش شدید التهابی دارد و هر چه سر راه قرار دارد را نابود می کند. پژوهش هایی انجام شده که سلول های بنیادی را در فاز مزمن تزریق نماییم. نتایج در این خصوص نه در ایران و نه در دنیا چندان درخشان نیست چون که در فاز مزمن خیلی سخت می توان ضایعه ای را درمان کرد. ما در بحث حاد پروژه ای را طراحی کردیم و به دنبال این هستیم که فاز تخریب در ضایعه نخاعی را به تأخیر بیاندازیم تا بتوانیم از سلول های بنیادی خود در زمان مناسب استفاده نماییم و از سلول های بنیادی بگونه ای استفاده نماییم که تأثیر خویش را بگذارند. نوع سلول، تعداد سلول، مکان و دفعات تزریق و راه تزریق آن بسیار مهم می باشد و نیاز است که این فعالیت ها زیر نظر یک نهاد مشخص صورت گیرد.

انجام پژوهشی درباره مشکلات اجتماعی مبتلایان به ضایعات نخاعی
معاون پژوهشی مرکز تحقیقات ضایعات مغزی و نخاعی اضافه کرد: یکی از اولویت های ما تهیه یک راهنمای آموزشی برای بیماران گرفتار ضایعات نخاعی است. امیدواریم با کمک وزارت بهداشت بتوانیم این راهنمای آموزشی را در دسترس همه ی بیمارستان هایی که این نوع بیماران به آنها رجوع می کنند بگذاریم تا آگاه شوند در مراحل پس از ضایعه نخاعی چه اتفاقاتی امکان دارد برای افراد دارای ضایعات نخاعی بیفتد اگر بیماران از شرایط خود آگاه شوند می توانند از ابتدا کنترل کنند و تحت مراقبت پزشک باشند.
وی اظهار داشت: آماری در زمینه تعداد افراد گرفتار ضایعات نخاعی نداریم اما با عنایت به آمار پلیس راهور درباره تصادف های جاده ای و صدمه دیدگان نخاعی آن می توان فهمید که هر سال تعداد زیادی به افراد گرفتار ضایعات نخاعی اضافه می شود. ما سعی کردیم خودروسازان را مجاب نماییم که تمهیداتی در ارتباط با وسایل تولید شده خود داشته باشند که سرنشینان در حوادث کمتر گرفتار صدمه شوند ولی عملاً چنین اقدامی ممکن نبود چون حمایتی در این زمینه از جانب مجموعه مدیریتی کشور صورت نمی گیرد.
معاون پژوهشی مرکز تحقیقات ضایعات مغزی و نخاعی درباره پژوهش های مربوط به مشکلات اجتماعی افراد دارای ضایعات نخاعی اظهار داشت: در این مرکز تحقیقات گروه پیشگیری و مطالعات اجتماعی وجود دارد که در این گروه، وضعیت اجتماعی افراد مبتلا به ضایعات مغزی و نخاعی بررسی می شود. مثلاً بررسی می شود که فضای شهری چقدر به افراد گرفتار ضایعات نخاعی کمک می نماید که متأسفانه مطالعات نشان داده وضعیت شهری برای این افراد به شدت بد است. ما بیمارانی داریم که حتی نمی توانند به علت وجود جوی آب از منزل خود سوار ماشین شوند علاوه بر آن، پیاده روها همسطح سازی نشده است. ما در کشور فراموش کرده ایم که افراد معلول حق حیات دارند پس باید برایشان تسهیلاتی قائل شد.

چالش های پژوهش در بیماری های ضایعات نخاعی
حاجی قاسم با اشاره به مشکلات پژوهش در زمینه ضایعات نخاعی اظهار داشت: به علت مناسب نبودن فضای شهری برای معلولان، در زمینه پژوهش های مربوط به برخی بیماران دارای ضایعات نخاعی مشکلاتی وجود دارد مثلاً نخستین چیزی که بیماران برای ورود به طرح های پژوهشی می پرسند این است که آیا هزینه رفت وآمد وی داده می شود؟ ما برای حضور افراد در طرح های پژوهشی باید با کمک انجمن های معلولین و انجمن های ضایعه نخاعی ماشینی مجهز به بالابر تهیه نماییم تا حمل و نقل این افراد بدون مشکل صورت گیرد. درنتیجه مشکلاتی مانند مناسب نبودن فضای شهری ما با محدودیت رجوع کننده گرفتار می شویم و این یکی از چالش های پژوهش در این زمینه است.
این استاد دانشگاه، تأثیر تحریم ها بر فعالیت های پژوهشی مرکز تحقیقات ضایعات مغزی و نخاعی را شدید توصیف کرد و اضافه کرد: در طرح های پژوهشی علوم پایه عموماً به موادی نیاز داریم که تولید داخل نیست. پیش از تحریم ها، آنتی بادی هایی را می خریدیم که حدود یک و نیم تا دو میلیون قیمت داشت و الان هر کدام از آنها ده میلیون تومان است، این در شرایطی است که بودجه ی تحقیقاتی ما از ۹-۱۰ سال پیش تابحال تغییر نکرده است. با وجود کمک های ستادهایی در وزارت خانه ها راه اندازی شده اما هم چنان منابع مالی کفایت نمی کند.

پژوهش های سلامت هدفمند نیستند
معاون پژوهشی مرکز تحقیقات ضایعات مغزی و نخاعی با اشاره به اینکه پژوهش در حیطه سلامت هدفمند نیست، اظهار داشت: تحقیق ها باید بگونه ای باشد که بار هزینه درمان را کم کند. اگر پژوهش های ما هدفمند باشد با بودجه موجود هم می توان پژوهش های درست انجام داد. حالا در صنایع دفاعی تحقیقات هدفمند است و در این حوزه هر روز دستاوردهای جدیدی عرضه می شود که سبب غرور ملی است. اما در بخش سلامت، حداقل در بخشی که ما در آن فعالیت داریم هدفمندی وجود ندارد.
وی افزود: به نظر من دلیل هدفمند نبودن پژوهش ها این است که با تغییر مسئولان وزارت بهداشت و تغییر دیدگاه های وزیر، سیاست ها و طرح ها و پروژه ها تغییر می کند؛ ضرورتی ندارد که وزیر بهداشت یک کشور حتما پزشک باشد، وزیر بهداشت باید مدیر باشد تا بتواند منابع را مدیریت کند و فعالیت ها را هدفمند کند. در این هدفمندی امکان دارد به افراد متخصص نیاز داشته باشد که می تواند به صورت کارگروه ها، بهترین استادان یک حیطه را دعوت کند و از آنها مشورت بگیرد.
حاجی قاسم در انتها درباره چالش های مرکز تحقیقات ضایعات مغزی و نخاعی اظهار داشت: ما مشکلات عدیده ای مانند تهیه مواد و تجهیزات داریم، بودجه کم است و گاهی مجبور می شویم از حقوق خود برای پژوهش استفاده نماییم، اما به هر حال با آنچه که داریم در حال فعالیت هستیم.