با دستاورد جدید محققان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی؛ طول عمر مبتلایان تومورهای لاعلاج مغزی افزایش می یابد

به گزارش یسکافه رئیس مرکز تحقیقات جراحی مغز و اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و مجری طرح درمان تومورهای لاعلاج مغزی با اشاره به طول عمر پایین بیماران مبتلا به تومورهای مغزی، اظهار داشت: این روش ابداعی که برای اولین بار در درمان این تومورها معرفی شده، علاوه بر افزایش طول عمر بیماران به ارتقای کیفیت زندگی مبتلایان هم کمک می نماید.
به گزارش یسکافه به نقل از ایسنا، دکتر علیرضا زالی، عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و رئیس مرکز تحقیقات جراحی مغز و اعصاب این دانشگاه با تشریح جزئیات این روش ابداعی دانشگاه در درمان تومورهای بدخیم مغزی، اظهار نمود: تومورهای بدخیم مغزی در دنیا جزو پرچالش ترین تومورها هستند و از نظر میزان شیوع معمولاً بین ۵ تا ۸ نفر در هر ۱۰۰ هزار نفر شانس ابتلاء به تومورهای مغزی را دارند.

وی با اشاره به تومور مغزی بدخیم نوع ۴ (Glioblastoma multiform)، بعنوان بدخیم ترین سرطان مغزی، اظهار نمود: شیوع این بیماری بین ۲ تا ۳ نفر در هر ۱۰۰ هزار نفر است یا به عبارتی بیشتر از ۶۰ درصد تومورهای مغزی از این نوع هستند، بدین سبب بیماران مبتلا به این نوع تومور مغزی جزو بیماران مورد مطالعه این طرح بوده اند.

وی با اشاره به اینکه متأسفانه در کشور ما سن ابتلاء به این بیماری یک دهه نسبت به سایر کشورها پایین تر است، اظهار داشت: از سال ۱۹۹۰ میلادی ژن درمانی در دنیا متداول شده، بدین سبب روش درمانی این بیماری نسبت به قبل متفاوت شده است. بدین سبب بعضی از روش های نوین به سمت ژن درمانی پیش رفته است.

دکتر زالی با اشاره به روش های قبلی استفاده شده در ژن درمانی، اظهار نمود: یکی از ویروس های دارای خاصیت کشندگی سلول های سرطانی مغز در این روش ها مورد استفاده قرار می گیرد.

وی با اشاره به بعضی از روش های مرسوم درمانی دنیا در این رابطه، اظهار داشت: در دنیا این ویروس های دارای خاصیت کشندگی سلول های سرطانی مغز در داخل تومور کاشته می شوند و برای درمان استفاده می شوند. در روش های بعدی برای انتقال این ویروس های کشنده و سمی از نانوذرات استفاده می شود. در روش سوم از ویروس دستکاری شده زیکا برای از بین بردن تومورهای بدخیم مغزی استفاده می شود.

وی در ادامه اشاره کرد: همینطور با خوشی اعلام می کنم که یک پزشک ایرانی با نام دکتر اشکان در اروپا طی یک پروژه موفق بزرگ، از روش واکسن مغز برای درمان تومور استفاده می نماید.

دکتر زالی با اشاره به روش ابداعی ایران که برای اولین بار در جهان توسط متخصصان جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی انجام شده، اظهار داشت: در این روش ابداعی کاری شده که اثربخشی این ویروس کشنده برای از بین بردن تومورهای مغزی افزایش پیدا کند.

وی با اشاره به اینکه این روش یک روش ترکیبی است، اظهار داشت: برای این کار علاوه بر اینکه از ویروس های کشنده استفاده شده است، از تلفیقی از سلول های مزانشیمال که از مغز استخوان خود بیمار گرفته شده، استفاده شده و پیش از تزریق آن به بیمار از حدود ۳ هفته قبل دارویی به بیمار تزریق می شود که فی نفسه برای سلول های طبیعی مغز صدمه رسان نیست، اما با نشاندار کردن سلول های سرطانی مغز، این پیش دارو به داروی به شدت سمی تبدیل گشته و می تواند سلول ها را از بین ببرد.

به گفته دکتر زالی، برای نخستین بار در این روش ابداعی از دو ناقل برای انتقال این ویروس کشنده سلول های سرطانی و پیش داروی سمی استفاده شده است.

وی با اشاره به مراحل مختلف این روش درمانی، اظهار داشت: در این روش بیمار اول جراحی شده و پس از اینکه تشخیص گلوبلاستوما در بیمار محرز شد، بیمار درمان استاندارد خود یعنی شیمی درمانی و پرتو درمانی را آغاز می کند، پس از اینکه درمان استاندارد به آخر رسید، بیمار به ما تحویل داده می شود و سپس با محاسبات ریاضی و اقدام استروتاکسی در بستر تومور ترکیب ابداعی سلولی را خواهیم کاشت و در واقع این بستر بعنوان عاملی کمکی و کشنده نوین برای تخریب و از بین بردن سلول های سرطانی عمل می کند.
وی با اشاره به موفقیت آمیزبودن مراحل حیوانی این طرح، اظهار داشت: پس از کسب مجوزهای لازم از مراکز ذی صلاح اخلاق پزشکی این کار بر روی نمونه های انسانی شروع شد. در تومورهای گلوبلاستوما بیشتر از ۸۰ درصد بیماران با وجود تمام روش های درمانی در سال اول تشخیص فوت می کنند. با این وجود در روش درمانی ما دو نفر از بیماران ما که این روش برای نخستین بار روی آنها انجام شد، ۴ سال از شروع درمان برای آنها گذشته و الان زنده هستند و از کیفیت زندگی مناسبی برخوردار می باشند.

دکتر زالی با اشاره به اینکه این روش بعنوان روش ابداعی دانشگاه بعنوان یک روش تلفیقی از ناقلین ویروس های کشنده سلول های سرطانی و سلول های بنیادی مزانشیمال بیمار است، افزود: در کارآزمایی های بالینی جهانی که عمدتاً در امریکا و اروپا استفاده می شود، بکارگیری ویروس های کشنده در درمان تومورهای مغزی مجاز بوده و مشکل اخلاقی وجود ندارد.

وی با اشاره به اینکه ایمنی این روش درمانی هم ثابت شده است، اظهار داشت: استفاده از سلول های مزانشیمال مغز استخوان هم روشی کاملاً ایمن بوده و هیچ گونه صدمه سویی مانند تومور جدید و یا سایر صدمه ها را برای بیمار به دنبال ندارد، علاوه بر این سایر روش های درمانی استاندارد هم در کنار این روش برای بیمار انجام می شود.

دکتر زالی با اشاره به اینکه این روش به صورت استمراری در حال انجام می باشد، اشاره کرد: البته معیارهایی برای انتخاب بیمار وجود دارد، در کنار آن اگر شرایط جسمی بیمار برای اجرای این روش مساعد بوده، اجازه پزشک معالج وجود داشته باشد، بعد از پر کردن فرم رضایت آگاهانه بیمار و خانواده، این روش بر روی بیمار صورت خواهد گرفت.

این جراح مغز و اعصاب با اشاره به هزینه عرضه این خدمات، اشاره کرد: از آنجائیکه بیماران در خلال یک فرایند پژوهشی قرار دارند، تمامی خدمات به صورت مجانی برای آنها عرضه می شود. همینطور با حمایت دانشگاه و هیأت رئیسه هزینه بخش آزمایش های گران قیمت طرح به صورت سوبسید تأمین شده است.

مجری طرح درمان تومورهای لاعلاج مغزی همینطور با اشاره به اثربخشی بالای این روش در افزایش طول عمر بیمار، اظهار داشت: روش های نوین تا کنون تنها می توانست بین ۶ تا ۸ هفته طول عمر بیمار را افزایش دهد، این در حالیست که نخستین بیمار ما بیشتر از ۴ سال از طول عمرش می گذرد و خوشبحتانه از کیفیت مطلوب زندگی هم برخوردار است، بدین سبب می توان از این روش در کنار سایر روش های درمانی بعنوان یک روش اثربخش یاد کرد.
دکتر زالی درانتها با اشاره به اینکه دو پروژه جدید دیگر در دانشگاه در حال انجام می باشد، اظهار داشت: در تکنیک اول از دستگاهی به نام گاماتروپ در درمان نوعی تومور مغزی استفاده شده که در واقع به صورت یک پاک کن بیولوژیک عمل کرده که بزودی رونمایی می شود. روش ابداعی بعدی که با همکاری اساتید دانشگاه در حال انجام می باشد، القای خودکشی سلولی در بیماران با تومورهای مغزی گلوبلاستوما با استفاده از سلول های شیار بویایی است که جزئیات آن هم بزودی اعلام می شود.
ایمنی و اثربخشی این طرح ابداعی اثبات شده است

دکتر سعید اورعی یزدانی، جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات بیمارستان شهدای تجریش هم بعنوان همکار این طرح پژوهشی درمورد ابداع این روش پیشرفته درمانی اظهار نمود: این طرح بعنوان یک درمان تکمیلی در کنار روش های معمول و استاندارد درمان تومورهای مغزی استفاده می شود.

وی افزود: در این طرح از سلول های مزانشیم اتولوگ بعنوان حامل ژن های کشنده سلول های سرطانی در درمان تومورهای مغزی بدخیم نوع ۴ موسوم به گلیوبلاستوم مولتیفرم استفاده می شود.

یزدانی با اشاره به اینکه مدل حیوانی و فاز دوم طرح یعنی آزمایش بر روی انسان هم با موفقیت طی شده، اظهار نمود: ۴ سال از نخستین اجرای این طرح (از سال ۹۴) بر روی بیمار گذشته و تا کنون اثر سویی از آن گزارش نشده است. از سوی دیگر باآنکه روش های درمانی دارویی مانند شیمی درمانی و رادیوتراپی سبب افت کیفیت زندگی بیمار می شود، ولی این روش ابداعی کیفیت زندگی بیمار را تحت تأثیر قرار نمی دهد.

این جراح جوان دانشگاه در ادامه اظهار داشت: این تکنولوژی بسیار پیشرفته با تلاش شبانه روزی همکاران در داخل کشور پیاده سازی شد و با اضافه کردن سلول های بنیادی مزانشیمال یک نوآوری جدید هم به آن اضافه گردید. با عنایت به نتایج امیدوارکننده اولیه انتظار داریم در آینده نزدیک بعنوان یک درمان تکمیلی در کنار درمان های قبلی بیماران نقش مؤثری داشته باشد.

وی با اشاره به اینکه روش درمانی مذکور مراحل حیوانی را گذرانده است، اظهار داشت: این روش درمانی که از سال ۹۴ به صورت محدود برای درمان برخی از بیماران انجام شده، نتایج اولیه امیدوار کننده ای داشته است و استفاده از این روش هیچ اثر سویی در بیماران نداشته است.

این جراح مغز و اعصاب با اشاره به اندیکاسیون های این روش درمانی، اظهار داشت: بیمارانی که اخیرا تومور آنها تشخیص داده شده و حال عمومی خوبی دارند، می توانند از این روش بهره مند شوند.

یزدانی با بیان این مطلب که این روش جایگزین روش های مرسوم نظیر رادیوتراپی و شیمی درمانی نیست، اضافه کرد: این درمان در کنار درمان های قبلی باید صورت گیرد. بیماران در مرحله ابتدایی تحت نظر متخصص انکولوژی باید درمان های تکمیلی نظیر رادیوتراپی و شیمی درمانی را دریافت کرده و بعد از آن طبق صلاحدید پزشک معالج از این روش در درمان آنها استفاده می شود.

وی اضافه کرد: جراحان مغز و اعصاب و ستون فقرات در سراسر کشور که این تومورها را به روش باز یا بیوپسی استروتاکتیک تحت عمل جراحی قرار می دهند، بعد از اطمینان از نوع تومور در صورت صلاحدید می توانند بیمار را برای ادامه درمان به این روش به این مرکز ارجاع دهند.

این جراح جوان با اشاره به میزان اثربخشی این روش درمانی اظهار نمود: نتایج به کارگیری این روش درمانی بر روی تعداد کمی از بیماران بسیار امیدوارکننده بوده است و با اطمینان می توان گفت روشی بی خطر و ایمن است.

یزدانی از تمامی دست اندرکاران طرح پزشک پژوهشگر وزارت بهداشت، مسئولان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و بیمارستان شهدای تجریش، اساتید و دستیاران در بخش جراحی مغز و اعصاب و ستون فقرات بیمارستان شهدای تجریش و سایر همکاران در اجرای این طرح قدردانی نمود.

همچنین دکتر افشین زرقی، معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به اینکه یکی از اهداف پژوهشی دانشگاه سوق دادن تحقیقات به سمت رفع مشکلات نظام سلامت کشور است، عنوان کرد: دستاورد جدید دانشگاه در زمینه درمان تومورهای لاعلاج مغزی هم در همین راستا بوده و نتایج خوبی هم در فازهای اول و دوم کسب کرده است.

وی با اشاره به اینکه کارهای بزرگی در حوزه تحقیقات و پژوهش در دانشگاه انجام شده است، اشاره کرد: معرفی داروهای جدید، تکنولوژی های درمانی در حوزه ایمنی و سلامت و اقدامات مطلوب پژوهشی در زمینه کنترل غذای سالم بعضی از این دستاوردهاست که بزودی اطلاع رسانی خواهند شد.